ارزیابی اجرای برنامه پزشک خانواده در مناطق شهری و روستایی استان مازندران با رویکرد فرآیندی

Abstract

سابقه و هدف: ارزیابی نظام‌های سلامت، زمینه‌ساز اصلاحات در ساختارها و فرآیندها به‌منظور دستیابی به نتایج بهتر است. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی اجرای برنامه پزشک خانواده در مناطق شهری و روستایی استان مازندران با رویکرد فرآیندی انجام شد. مواد و روش­ ها: این مطالعه مقطعی در سال 1396 بر روی 238 نفر از مدیران و کارشناسان بهداشتی و کارشناسان بیمه سلامت که از 12 شهرستان به ‌صورت سرشماری انتخاب شدند، انجام گردید. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته با روایی و پایایی بالا که برنامه پزشک خانواده شهری و روستایی را در سه حیطه ساختار، فرآیند و نتایج ارزیابی کند، جمع آوری و ارزیابی گردید. یافته ­ها: میانگین امتیاز حیطه ساختاری (0/38±4/27) ، فرآیندی (0/41±4/33) و نتایج (0/39±4/31) برنامه پزشک خانواده روستایی به‌طور معنی‌داری بالاتر از برنامه پزشک خانواده شهری بود (0/001>p). مهم‌ترین بعد حیطه ساختاری در برنامه پزشک خانواده شهری، تجهیزات (0/76±3/35)، در حیطه فرآیندی، مراقبت بیماری‌های غیرواگیر (1/06±3/15) و در حیطه نتایج نیز تجویز منطقی دارو (1/02±3/07) بود. در برنامه پزشک خانواده روستایی، در حیطه ساختاری مهم‌ترین بعد، فضای فیزیکی (0/60±4/41) و در حیطه فرآیندی و نتایج نیز به ترتیب سلامت مادران و کودکان (0/90±4/20) و بهبود شاخص‌های آموزش بهداشت (0/76±4/33) اهمیت بیشتری داشتند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه در ابعاد سه‌گانه ساختاری، فرآیندی و نتایج، برنامه پزشک خانواده روستایی وضعیت نسبتاً بهتری نسبت به برنامه پزشک خانواده شهری داشت.