پهنه‌بندی خطر زمین لغزش در حوزه نوژیان (جنوب شرق خرم آباد- استان لرستان)

Abstract

زمین لغزش یا رانش زمینlandslide) ) و به طور کلی حرکات توده‌ای مواد از زمره پدیده‌های طبیعی هستند که تحت تأثیر عوامل مختلف به ویژه گرانش زمین در دامنه‌های شیب‌دار به وقوع می‌پیوندند. عوامل متعددی نظیر وضعیت زمین شناسی و زمین ریخت شناسی، شرایط اقلیمی منطقه و کاربری اراضی می‌توانند در تحریک و تشدید این پدیده مؤثر باشند. بر این اساس و با توجه به نقش هر یک از عوامل مذکور و میزان تأثیر آنها، ناحیه مورد بررسی به پهنه‌های مختلف لغزشی (پهنه‌بندی) طبقه‌بندی می‌گردد. پهنه‌بندی زمین لغزش به منظور به نقشه در آوردن لغزش‌های موجود و برآورد پتانسیل عوامل محرک و مخرب دامنه‌ها انجام گرفته است. مقاله حاضر به عنوان یک بررسی موردی در جهت بررسی پتانسیل زمین لغزش در حوزه نوژیان و پهنه‌بندی خطر زمین لغزش در آن حوزه است. برای پهنه‌بندی خطر حرکت‌های توده‌ای، ابتدا نقشه‌های مختلفی شامل زمین شناسی، شیب، کاربری اراضی، نقشه گسل‌های منطقه، شدت زلزله و . . . تهیه و سپس رقومی گردیدند . با استفاده از عملیات میدانی، عکس‌های هوایی و داده‌های رقومی ماهواره‌ای، مناطق لغزشی اعم از سقوطی و رانشی بر روی نقشه پایه حوزه ترسیم شده است. از تلفیق نقشه‌های مذکور با نقشه پراکنش زمین لغزش‌، میزان لغزش در واحدهای مختلف هر نقشه به دست آمده و با استفاده از روش آماری (تراکم سطح) برای هر واحد از عوامل لیتولوژی‌، شیب‌، جهت شیب‌، فاصله از گسل‌، کاربری اراضی‌، شدت بارندگی‌، شدت لرزه و ... میزان عددی وزن هر یک محاسبه شده و نقشه‌های وزن ساخته شده‌اند. با جمع نقشه‌های وزن، نقشه پهنه‌بندی براساس وزن به دست آمده است و با طبقه‌بندی این نقشه، نقشه نهایی پهنه‌بندی زمین لغزش حاصل شده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد که حدود 81 درصد از کل لغزش‌ها را پهنه‌های لغزشی با خطر بالا و خیلی بالا در برگرفته‌اند .