بررسی و مقایسه سه مدل مختلف نفوذپذیری با استفاده از نتایج آزمایشات استوانه مضاعف در دو حوضه آبریز استان بوشهر

Abstract

نفوذ آب در خاک حوضۀ آبریز به عوامل مختلفی بستگی دارد. هر حوضۀ آبریز بنا بر اقلیم و شرایط و ساختمان خاک خاص خود، خصوصیات منحصر به‌فردی دارد. در این تحقیق سواحل دو رودخانۀ دائمی استان بوشهر (رودخانۀ مند در شهرستان دشتی و رودخانۀ باهوش در شهرستان تنگستان) بررسی شده است. میزان نفوذ عمودی آب به خاک با روش آزمایش صحرایی استوانۀ مضاعف با سه تکرار (در 120 چاهک) برای کنترل و تعیین مدل مناسب و محاسبه ضرایب 3 مدل نفوذپذیری کاستیاکف، فیلیپ و حفاظت خاک آمریکا SCS اندازه‌گیری شد. با استفاده از نرم افزارهای محاسباتی منحنی‌های میزان نفوذ و نفوذ تجمعی رسم شد و برای هر مدل برنامه‌ای به زبان ویژوال بیسیک نوشته شد تا ضریب مدل‌ها با کم‌ترین خطا نسبت به منحنی‌های به‌دست آمده از آزمایش‌ها، به‌عنوان بهترین ضرایب به‌دست آمده تعیین کند. هر برنامه با قرار دادن حالت‌های مختلفی از ضرایب، مدل‌ها را به‌طور مجزا با نتایج آزمایش‌های میدانی تطابق داده و ضمن نمایش میانگین مقدار خطا بهترین ضرایب منطبق با محدودۀ سواحل رودخانه را به‌عنوان خروجی محاسبات نشان می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد که برای محدودۀ سواحل رودخانه باهوش تنگستان مدل نفوذپذیری حفاظت خاک آمریکا SCS نسبت به مدل فیلیپ و کاستیاکف خطای کم‌تری دارد و مدل فیلیپ نسبت به مدل کاستیاکف و SCS آمریکا تناسب و تطابق بیش‌تری با محدودۀ سواحل رودخانۀ مند دشتی دارد.