آشکارسازی تغییرات ژئومورفولوژیک و کاربری اراضی خورموسی با استفاده از RS و GIS

Abstract

ساحل به منزله فضایی جغرافیایی دارای شرایط ویژه اقتصادی، تجاری تفریحی و در برخی موارد استراتژیکی است. بهره‌برداری بهینه از امکانات محیطی مستلزم شناخت ویژگی‌های مختلف یک منطقه است. ساحل به منزله یک اکوسیستم توان‌مندی‌های بالقوه و بالفعل بسیار زیادی برای جذب جمعیت داراست. خورموسی و سواحل آن به دلایل مختلف تجاری، بازرگانی و منابع عظیم نفت و گاز در جنوب ایران حائز اهمیت استراتژیکی زیادی است. در این تحقیق با استفاده از تکنیک‌های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و بر اساس تصاویر ماهواره‌ای سال‌های 1991 و 2003 میلادی، نقشه‌های توپوگرافی(سال 1335 شمسی)، خاک، زمین‌شناسی، کاربری اراضی و همچنین داده‌های هواشناسی و جزر و مدّ منطقه، تغییرات کاربری اراضی و ژئومورفولوژیک منطقه شناسایی شده‌اند. برای آشکارسازی تغییرات، ابتدا نقشه‌های توپوگرافی و تصاویر ماهواره‌ای منطقه زمین مرجع و موزاییک شده‌اند. سپس از روش‌های مختلف شامل تفریق باندهای مشابه سال‌های مختلف، تحلیل مؤلفه‌های اصلی(PCA) بر روی باندهای تفریقی برای تولید تصاویر(PCD) و منطق فازی استفاده شده است و نقشه درجه شدت تغییرات ایجادشده در نقاط و پدیده‌های مختلف منطقه تهیه شده است. بیش‌ترین تغییرات در پدیده‌های طبیعی در اطراف خط ساحل و جزایر موجود در داخل خورموسی ایجاد شده‌اند. همچنین طی دوره بررسی تغییرات زیادی در کاربری‌های اراضی شهرهای ساحلی ماهشهر و بندر امام ایجاد شده است. این تغییرات شامل توسعه بندر امام خمینی و تأسیسات عظیم پتروشیمی و شرکت‌های وابسته، منطقه ویژه اقتصادی، احداث فرودگاه و غیره هستند که خود باعث جذب جمعیت از سایر نقاط و گسترش مراکز شهری منطقه شده‌اند.