بررسی عوامل موثر بر موفقیت پروژه‌های آبخیزداری ازدیدگاه کارشناسان منابع طبیعی

Abstract

مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز نیازمند شناخت و آگاهی از عوامل اقتصادی- اجتماعی موثر بر برنامه­ریزی، اجرا و نگهداری پروژه‌های آبخیزداری است. تحقیق پیش رو با هدف بررسی، شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر موفقیت پروژه‌های آبخیزداری، از دید کارشناسان انجام شد. این تحقیق از نظر ماهیت از نوع تحقیقات کمی و با توجه به هدف تحقیق، از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ گردآوری داده­ها، در زمره تحقیقات توصیفی - تحلیلی می­باشد که با فن پیمایش انجام گرفت. جامعه­ی آماری پژوهش شامل تمامی کارشناسان اداره کل منابع طبیعی استان خراسان جنوبی در سطح استان (45 نفر) و اساتید و دانشجویان کارشناسی ارشد رشته مرتع و آبخیزداری دانشگاه بیرجند (12 نفر) می‌باشد. نتایج نشان ‌داد که از دیدگاه جامعه آماری، «عوامل مشارکتی»، «عوامل آموزشی و ترویجی» و «ویژگی‌های اجتماعی آبخیزنشینان» بیشترین تأثیر را بر موفقیت طرح­های آبخیزداری دارند و « مشارکت آبخیزنشینان در اجرای پروژه‌ها»، «بازدید­های گروهی بهره­برداران از نمونه­های موفق»، «تناسب طرح‌ها با نیازهای آبخیزنشینان» و «استفاده از نیروها و کارشناسان متخصص و ماهر در انجام طرح­ها»، از مهم­ترین پیشران­های اثربخشی طرح‌های آبخیزداری و موفقیت آن­ها محسوب می­شوند.