مکان‌یابی شش روش ذخیره نزولات و اصلاح مراتع (مطالعه موردی: مراتع حوضه دهگین، رودان، هرمزگان)

Abstract

کمبود آب و پایین بودن میزان رطوبت قابل ‌دسترس گیاه در خاک موضوعی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا موجب شکننده ‌شدن شرایط زیستی شده است. پراکنش مکانی و به ویژه زمانی نامناسب از خصوصیات بارش در این گونه مناطق است. با توجه به وقوع بارش در زمان‌های محدود در این مناطق، ارائه راهکارهایی برای بهره­برداری از آب باران دغدغه بسیاری از سکنه و مدیران این مناطق می‌باشد. بنابراین لزوم اجرای پروژه‌هایی با همین هدف و در مکان مناسب اهمیت بسیاری دارد. از این رو، در این مطالعه به بررسی امکان اجرای شش پروژه ذخیره نزولات (پخش سیلاب، پیتینگ، کنتورفارو، بانکت با پروفیل طبیعی، بانکت کشت غلات، ریپر) پرداخته شد. روش کار بدین صورت بود که بعد از بررسی منطقه و نمونه‌برداری و استفاده از آمار مربوطه، وضعیت مربوط به عوامل (فاکتور) محیطی (شیب، وضعیت بارش، وضعیت خاک، وضعیت پوشش گیاهی) موثر بر اجرای این پروژه‌ها مورد بررسی قرار گرفت و سپس به مقایسه شرایط فعلی این فاکتورها در منطقه و شرایط و استلزامات مورد نیاز هر کدام از این فاکتورها برای اجرای هر یک از شش روش (پروژه اصلاحی ذخیره نزولات) اقدام و در نهایت از این طریق، نقشه مناطق مناسب اجرای این پروژه‌ها تهیه گردید. نتایج نشان می‌دهد که از میان چهار فاکتور کلیدی تاثیرگذار بر مکان­یابی اجرای پروژه‌ها، سه فاکتور (بارش، وضعیت خاک، وضعیت پوشش گیاهی) تغییراتی در خود نداشتند و دارای یک وضعیت یکنواخت (دارای یک حالت (طبقه)) بودند از این ‌رو نقشه نهایی (نقشه مناطق مناسب اجرای پروژه‌ها) تنها متاثر از فاکتور شیب به ‌دست آمد. به ‌طور کلی بر اساس نتایج به ‌دست آمده و نیز توجه به تمامی جوانب و شرایط منطقه، می‌توان گفت که، در منطقه مورد مطالعه تنها امکان اجرای پروژه‌های پیتینگ و کنتور فارو وجود دارد.