ارزیابی اثرات توسعه در حوزه آبخیز شهری لانگات مالزی بر کمیت و کیفیت رواناب با استفاده از مدل SWAT

Abstract

حوزه آبخیز هولو لانگات به عنوان یک حوزه استراتژیک در مالزی در سال‌های اخیر تحت تاثیر تغییرات شدید در مدیریت زمین بوده و به تبع آن شرایط هیدرولوژیکی متفاوتی پیدا نموده است. در این مقاله اثرات تغییر کاربری و توسعه شهری بر شرایط هیدرولوژیکی و وضعیت رسوبدهی حوزه قید شده فوق به کمک مدل SWAT مورد ارزیابی قرار گرفته است. چهار نوع سناریوی مدیریت زمین برای این منظور در نظر گرفته شده که آنالیز تغییر کاربری را در گذشته، حال، آینده و شرایط حفاظت شده بررسی می‌نماید. مبنای بررسی سناریوی شرایط گذشته نقشه‌های کاربری اراضی در سال‌های 2002، 1997، 1990، 1984 و مبنای تحلیل شرایط حال حاضر نقشه‌های سال 2006 بوده است. برای تحلیل شرایط آینده، نقشه کاربری اراضی سال 2020 بر اساس مدل تحلیل استوکاستیک زنجیره مارکوف شبیه‌سازی شده است. نقشه‌های کاربری در شرایط حفاظتی بر اساس اسناد و راهنمای منتشره از دپارتمان محیط زیست و دپارتمان شهرسازی مالزی آماده‌سازی شده است. جهت آنالیز عدم قطعیت و واسنجی مدل از الگوریتم SUFI-2 استفاده شد و در نهایت مشخص گردید که مدل SWAT برای شبیه‌سازی دبی آب در طی سال‌های 2008-1997 و برای شبیه‌سازی بار رسوبی در فاصله سال‌های 2004-1997 دارای کارآیی مطلوب می‌باشد. مقایسه سناریوهای مختلف نشان داد که تفاوت‌های معنی‌داری در میزان رواناب و بار رسوبی رودخانه بین سناریوی حفاظت شده و گذشته با سناریوی پایه (2006) وجود دارد. و این تفاوت‌ها در میزان رواناب، رسوبدهی و تغذیه سفره آب زیرزمینی بین سناریوی آینده و سناریوی پایه نیز معنی‌دار می‌باشد.