تعیین ضریب رواناب سطوح مختلف آبگیر به‌منظور استحصال آب باران در مناطق کم‌باران

Abstract

گرم شدن زمین و تغییر اقلیم در سال‌های اخیر منجر به تغییر در الگوی بارش شده است. اکثر بارش‌ها به جای برف به‌صورت بارندگی اتفاق می‌افتد که بدون استفاده مناسب و معمولاً به‌صورت رواناب یا سیلاب از دسترس خارج می‌شود. بنابراین استفاده بهینه از آب باران به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت خاصی برخوردار است. برای این منظور با ایجاد سطوح آبگیر دارای تولید رواناب بالا و ذخیره سازی آن می‌توان نیاز آبی گیاهان و درختان جنگلی را در فصول کم آب تأمین نمود. در این خصوص سه تیمار انتخاب و برای هر کدام از تیمارها سه تکرار در نظر گرفته شد. این تیمارها شامل سطح طبیعی، سطح طبیعی با پوشش شنی و سطح پلاستیک با پوشش شنی بودند. هر کدام از کرت‌های آزمایش به شکل مربع و دارای مساحت چهار مترمربع بودند که در اراضی شیبدار با شیب متوسط 18 – 5/11 درصد احداث گردیدند. نتایج حاصل از 16 مورد بارندگی نشان داد که رواناب حاصل از سطح طبیعی با پوشش شنی، سطح طبیعی دست‌نخورده و سطح پلاستیک با پوشش شنی بترتیب 7 ، 12 و 48 درصد بارندگی می‌باشد. برای تیمارهای مذکور آستانه شروع رواناب بترتیب 4/4، 5/3 و 7/2 میلی‌متر بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بین تیمارها نشان داد که رواناب حاصل از بارش در تیمارهای مختلف در سطح احتمال کمتر از یک درصد تفاوت معنی‌داری با هم دارند که با توجه به مقایسه میانگین‌ها، تیمار سطح پلاستیک با پوشش شنی با تولید 48 درصد رواناب و 7/2 میلیمتر آستانه شروع رواناب به‌عنوان یک گزینه مناسب در استحصال آب باران در این مطالعه معرفی می‌گردد.