نتایج جنگل کاری درختان اکالیپتوس در سامانه‌های پخش سیلاب مطالعه موردی: ایستگاه آبخوان‌داری کوثر/ فسا/ ایران

Abstract

ایستگاه تحقیقات آبخوانداری کوثر سال 1361 به منظور مدیریت آبخوان و اهداف آموزشی و ترویجی، در دشت گر‌بایگان فسا، ارتفاع 1140 متر بالاتر از سطح دریا و با شرایط آب و هوایی خشک، در 190 کیلومتری جنوب شرقی شیراز، بنا گردید. 13 سامانه گسترش سیلاب به وسعت 2200 هکتار طی سال‌های 1361 تا 1382 برای تغذیه مصنوعی آب‌های زیر زمینی طراحی و ساخته شد. گونه‌های اکالیپتوس و آکاسیا به دلیل مقاومت به خشکی، انعطاف پذیری در شرایط زیست محیطی سخت و استفاده از چوب و سایر محصولات جانبی برای جنگل کاری در این منطقه خشک، انتخاب شد. نتایج آزمایش‌های سازگاری در این منطقه نشان داد که E. microteca و A. salicina، A. victoriae، E. oleosa و E. camaldulensis با بقای بیش از 80 درصد در ایستگاه بسیار موفق بودند. بررسی ظرفیت ذخیره کربن در این منطقه جنگل کاری شده با گونه‌های اکالیپتوس و آکاسیا سالانه 8/7 تن در هکتار با استفاده از قطع و توزین گیاهان و اندازه گیری کربن آلی در آزمایشگاه اندازه گیری شد. متوسط بیوماس خشک بر روی سطح درختان E. camaldulensis در این منطقه طی دوره رشد (16 سال)، 07/247 تن در هکتار محاسبه شد، که 66/136 تن مربوط به چوب تنه، 62/72 تن شاخه و برگ و 94/39 تن پوست بود. دوره گل دهی گونه اکالیپتوس در این منطقه دو بار در سال است و گرده و شهد گل در مدت طولانی سال برای زنبورداری و تولید عسل در دسترس است. متوسط عسل تولید شده در ایستگاه 11 کیلوگرم در هر کندو برآورد شده است. علاوه بر این، جنگل کاری به دلیل زیبایی چشم‌انداز جنگل در یک منطقه بیابانی باعث جلب توریست‌ها به خصوص در چهار ماه سال شده است. این نتایج نشان‌دهنده اثرات مفید کاشت درختان اکالیپتوس در این طرح آبخوانداری است.