ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر رواناب به کمک مدل بارش- رواناب SWAT (مطالعه موردی: حوضه بهشت آباد، کارون شمالی)

Abstract

افزایش گازهای گلخانه‌ای به ویژه پس از انقلاب صنعتی منجر به تغییرات محسوسی در سامانه‌های آب و هوایی جو کره زمین شده است که از آن به عنوان تغییر اقلیم یاد می‌شود. اثرات این پدیده نو ظهور بر بخش‌های مختلف چرخه آب از اهمیت بسزایی در مدیریت منابع ارزشمند آبی برخوردار است. در این تحقیق مدل هیدرولوژیک حوضه بهشت آباد (از توابع حوضه کارون بزرگ) به منظور بررسی اثرات تغییر اقلیم در دوره‌های آتی بر این حوضه مورد ارزیابی قرار گرفت. لذا در این مطالعه، از مدل SWAT-2009 جهت مدل‌سازی هیدرولوژیکی استفاده شد تا میزان حجم رواناب حوضه محاسبه گردد. نتایج شبیه‌سازی با استفاده از داده‌های روزانه ایستگاه‌های آب‌سنجی موجود در حوضه به کمک الگوریتم SUFI-2 برای یک دوره 15 ساله (2013-1998) مورد واسنجی و صحّت‌سنجی قرار گرفت. به منظور ارزیابی اثرات تغییرات اقلیمی بر رواناب خروجی از حوضه از مدل‌های گردش عمومی جو (HadCM3) تحت سه سناریوی A2، B1 و A1B برای دوره‌های شاخص 2020، 2050 و 2080 استفاده شد و با مدل مولد اقلیمی لارس (Lars-WG 5.5) مورد ریزمقیاس‌نمایی واقع شد. سپس نتایج به روش ضرایب تغییر (CF) به مدل SWAT معرفی گردید و مدل مجدداً اجرا شد. رواناب 30 ساله به صورت میانگین ماهانه تحت سناریوهای یاد شده به کمک پارامترهای واسنجی‌شده توسط نرم‌افزار SWAT-CUP محاسبه گردید. نتایج نشان داد که میانگین دمای سالانه در تمامی دوره‌ها تحت کلیه سناریوها با افزایش چشم­گیری همراه خواهد بود به استثنای سناریوی B1 و میزان رواناب برای دوره‌های نزدیک و دور نیز دچار افت خواهد شد. بنابراین در بدترین شرایط ممکن حجم رواناب بهشت آباد تا سال 2100 تحت سناریوی A2 دچار کاهشی 45 درصدی خواهد شد.