تحلیل همدیدی بارش‌های فرین در استان خراسان شمالی

Abstract

به منظور تعیین الگوی همدیدی بارش‌های فرین در خراسان شمالی، به دلیل کوتاه بودن طول دوره­ی آماری سایر ایستگاه­ها، از آمار بارندگی ایستگاه بجنورد استفاده شد. جهت تعیین الگوهای همدید بارش‌های فرین، داده­های مربوط به فشار سطح دریا، نم ویژه، سرعت قائم (امگا)، مؤلفه باد مداری (U)، مؤلفه باد نصف­النهاری (V)، ارتفاع ژئوپتانسیل و دمای هوا در سطوح متفاوت به صورت چهار بار در روز و تابش طول موج بلند خروجی (OLR) به صورت روزانه از مرکز ملی پیش­بینی محیطی از دو روز قبل از بارش تهیه و با استفاده از قابلیت­های نرم‌افزارGrADS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد که از الگوهای غالب جوی در هنگام وقوع بارش‌های فرین، قرارگیری یک ناوه با محور شمال شرق- جنوب غرب در قسمت جنوب دریای خزر که سبب ناپایداری و صعود هوای مرطوب و انتقال این رطوبت به منطقه مورد مطالعه شده و موجب ایجاد بارش­های سنگین در منطقه می‌شود. با توجه به نقشه‌های نیمرخ قائم رطوبت جو مشخص شد که بیشترین مقدار رطوبت موجود در جو، در ترازهای پایین‌تر تروپوسفر بوده، از طرفی با بررسی نقشه­های هسته‌های همگرایی رطوبت در سطوح مختلف، نقش دریای خزر در تأمین رطوبت چنین بارش سنگینی قابل‌مشاهده است. وضعیت رودباد در ترازهای بالایی جو نیز سبب شدت یافتن صعود هوا و تقویت ناپایداری و آشفتگی‌های جوی در منطقه می­شود. از طرفی ریزش هوای سرد عرض‌های بالاتر سبب ایجاد جبهه و شدت یافتن و گسترش آن تا سطوح فوقانی جو شده است.