ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر طبقه بندی‌های اقلیمی در قسمت‌هایی از شمال غرب ایران

Abstract

چکیده تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالش­هایی است که بخش­های مختلف زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. در این مطالعه ابتدا نوع اقلیم در دوره پایه (1979-2009) در دو ایستگاه ارومیه و خوی طبق طبقه­بندی­های اقلیمی دومارتن و سلیانینف مشخص گردید. پس از ارزیابی توانمندی مدل ریزمقیاس­نمایی LARS-WG در دوره پایه، از بین مدل­های گردش عمومی جو، دو مدل­ که دارای بیشترین شباهت با گذشته مناطق مورد مطالعه بودند، برای مطالعات دوره آتی انتخاب گردید. ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر الگوی بارندگی و دما در ایستگاه‌های ارومیه و خوی در دوره آتی 2011 تا 2040 میلادی انجام گردید. طبقه­بندی اقلیمی دومارتن در دوره گذشته برای ایستگاه ارومیه و تمام سناریوهای دو مدل منتخب HADCM3 و HADGEM1 اقلیم نیمه خشک را نشان می­دهد. نتایج نشان می­دهد که تحت تأثیر تغییر اقلیم در ایستگاه ارومیه، ضریب خشکی دومارتن دارای روند افزایشی خواهد بود و نوع اقلیم از نوع نیمه خشک در دوره پایه، به سمت اقلیم مدیترانه­ای در دوره آینده سوق خواهد یافت. طبق طبقه­بندی اقلیمی سلیانینف، این ضریب در تمام سناریوهای دو مدل منتخب، بجزء سناریوی A2 مدل HADGEM1 افزایش خواهد یافت و اقلیم منطقه از استپ خشک به سمت استپ مرطوب سوق خواهد یافت. در ایستگاه خوی در دوره گذشته و تمام سناریوهای دو مدل منتخب HADCM3 و ECHO-G طبق طبقه­بندی اقلیمی دومارتن، اقلیم از نوع خشک بوده و تحت تأثیر تغییر اقلیم ضریب اقلیمی دومارتن کاهش یافته و منطقه خشک­تر می‌گردد. طبق طبقه بندی سلیانیوف به ازای تمام سناریوها، ضریب سلیانیوف روند نزولی را نشان می­دهد. طوری که اقلیم منطقه از نوع بیابانی بوده و در دوره­های آتی به دلیل افزایش دما و کاهش بارندگی، نوع اقلیم منطقه خشک­تر و بیابانی­تر خواهد گردید.