ارائه رابطه نوین برآورد ضریب تشت تبخیر روزانه با استفاده از برنامه‌ریزی بیان ژن و مقایسه آن با روش‌های تجربی جهت محاسبه تبخیر- تعرق گیاه مرجع (مطالعه موردی: دشت بیرجند)

Abstract

تعیین دقیق مقدار آبی که برای تبخیر- تعرق گیاهان مصرف می‌شود، از مهمترین پارامترهای مدیریت آب در مزرعه می‌باشد. در شرایط عدم دسترسی به داده‌های لایسیمتری می‌توان از روش فائو-‌پنمن-‌ مانتیث (FPM) به عنوان روش استاندارد، برای ارزیابی روش‌های ساده برآورد تبخیر- تعرق مرجع (ETo)، استفاده کرد. در این تحقیق، از داده‌های 18 ساله (1395-1377) هواشناسی بیرجند، جهت معرفی بهترین روش از بین چهار روش تجربی برآورد ETo بر پایه ضریب تشت شامل روش کونیکا، آلن و پروت، اشنایدر و اورنگ استفاده گردید و نتایج این روش‌ها با روش استاندارد FPM مورد مقایسه قرار گرفت. در نهایت به کمک بهترین روش تجربی قابل استفاده در منطقه مورد مطالعه و پارامترهای آن، هدف اصلی این تحقیق که بررسی توانایی مدل برنامه‌ریزی بیان ژن در پیش‌بینی ضریب روزانه تشت تبخیر بر اساس داده‌های هواشناسی و ارائه رابطه جدید در این راستا بود، انجام شد. در این تحقیق برای انتخاب بهترین رابطه جهت تعیین این ضریب از فراسنجه­های آماری ضریب تبیین، مجذور میانگین مربعات خطا و میانگین مطلق خطا و درصد خطا استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد برای محاسبه ضریب تشت به صورت روزانه بهتر است از رابطه نوین ارائه شده توسط مدل بیان ژن با ضریب تبیین 77/0 و میانگین مربعات خطای021/0 میلی‌متر بر روز، در شرایط اقلیمی بیرجند استفاده نمود.