بررسی رابطه ضریب رواناب و شدت بارش در اراضی مرتعی (مطالعه موردی: سنگانه کلات)

Abstract

ضریب جریان حوضه تابع پارامترهای مختلفی چون خصوصیات هندسی حوضه، خصوصیات خاک‌های حوضه، پوشش گیاهی، زمین شناسی، بار رسوب و عوامل انسانی است که هر کدام از این عوامل می‌توانند بر میزان حجم رواناب خروجی از نقطه پایاب حوضه تأثیر بگذارند. با این حال بارندگی عمده‌ترین عاملی است که بر روی رواناب موثر است. ضریب رواناب در حوضه‌های بزرگ با استفاده از اطلاعات بارندگی و اطلاعات جریان ثبت شده توسط ایستگاه‌های هیدرومتری تعیین می‌شود. در حوضه‌های کوچک به دلیل فقدان ایستگاه هیدرومتری برآورد ضریب رواناب و حجم جریان ناشی از بارندگی‌ها با مشکل مواجه است. در این تحقیق وقایع بارش و رواناب در حوزه آبخیز سنگانه کلات (زیر حوزه‌های مورد مطالعه کوچک و دارای مساحتی در حد یک هکتار و مساحت کل حوزه نیز حدود هفت هکتار می‌باشد) مورد اندازه‌گیری قرار گرفته است. بارش توسط یک دستگاه باران نگار و رواناب با استفاده از تعداد پنج دستگاه لیمنوگراف که چهار مورد از آنها در خروجی زیر حوزه‌ها و یک مورد در خروجی حوزه اصلی نصب شده است، ثبت گردیده است. شدت بارندگی یکی از عواملی است که در ایجاد رواناب مؤثر می‌باشد. از این رو، در این تحقیق ضریب رواناب در شدت‌های مختلف بارندگی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که با افزایش شدت بارندگی حجم رواناب تولید شده افزایش پیدا کرده است. منحنی‌های رابطه حجم رواناب و مساحت حوزه برای شدت‌های مختلف بارش ارائه گردیده است که می تواند در برآورد حجم رواناب مورد استفاده قرار گیرد.