ارزشیابی تأثیر مدل اعتقاد بهداشتی بر آگاهی، باورها و خودکارآمدی زنان نیازمند مشاوره ژنتیک

Abstract

زمینه و هدف: با افزایش روز افزون بیماری‏های ژنتیک، انجام مشاوره برای پیشگیری از این بیماری‏ها ضرورت دو چندانی پیدا کرده است؛ لذا ارتقای آگاهی افراد درباره ضرورت مشاوره ژنتیک لازم است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بر آگاهی، باورها و خودکارآمدی زنان نیازمند مشاوره ژنتیک انجام شد.

روش تحقیق: در این مطالعه کارآزمایی میدانی شاهددار تصادفی‌شده،80 زن متأهل نیازمند مشاوره ژنتیک به‌صورت مساوی به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده‏ها پرسشنامه محقق‌ساخته شامل اطلاعات جمعیت‏شناختی و سازه‏های مدل اعتقاد بهداشتی بود که به روش مصاحبه تکمیل گردید. مداخله آموزشی طی 3 جلسه آموزشی 90 دقیقه‏ای و به فاصله یک هفته از هم اجرا شد. در نهایت داده‏های گردآوری‌شده وارد نرم‏افزار SPSS (ویرایش 16) شد و توسط آزمون‏های آماری Chi-Square، آنالیز واریانس تکرار شونده، Independent t-test، Mann– Whitney و Friedman در سطح معنی‏داری 05/0P< تجزیه و تحلیل گردید.

یافته‌ها: میانگین نمرات آگاهی، تهدید، منافع، موانع و خودکارآمدی درک‌شده در دو گروه قبل از آموزش تفاوت معنی‏داری نداشت؛ اما این تفاوت بلافاصله و سه ماه بعد از آموزش معنی‏دار شد (001/0>P). همچنین بین نمره آگاهی، تهدید، منافع، موانع و خودکارآمدی درک‌شده در سه مقطع زمانی قبل با بلافاصله، قبل با سه ماه بعد و بلافاصله با سه ماه بعد در گروه مورد تفاوت معنی‏داری مشاهده شد (001/0>P)؛ اما این تفاوت در گروه شاهد معنی‏دار نبود.

نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد که مداخله آموزشی براساس مدل اعتقاد بهداشتی سبب افزایش آگاهی، باورها و خودکارآمدی زنان در خصوص نقش مشاوره ژنتیک در پیشگیری از بروز ناهنجاری‌های مادرزادی شد.