شیوع پلی فارماسی و همبستگی آن باجنس، سن ودسته های دارویی در نسخه های بیمه

Abstract

چکیده ‌مصرف همزمان بیش از یک دارو (پلی فارماسی) با واکنشهای نامطلوب دارویی، خطاهای درمانی، افزایش خطر بستری شدن و افزایش هزینه های درمانی همراه است. بخصوص وقتی تعداد اقلام دارو بیش از چهار باشد افزایش خطر قابل ملاحظه است. این مطالعه با هدف تعیین شیوع پلی فارماسی و بعضی عوامل همراه با آن بصورت توصیفی- تحلیلی در جمعیت نسخه های پزشکان در سازمان تأمین اجتماعی و بیمه خدمات درمانی شهر رشت در سال ۱۳۷۹ انجام شد. ابزار اندازه گیری فرم تنظیم شده دارای متغیرهای: تعداد اقلام دارو، سال فراغت از تحصیل و مدرک پزشک، جنس پزشک و بیمار بود. نمونه مورد بررسی ۴۷۵۰ نسخه اتفاقی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزارهای SPSS و 3-NOS انجام شد و برای آزمون فرضیه های ایجاد شده از آزمونهای - t Test و Chi - square استفاده شد (05/0= α). پلی فارماسی در ۸۸% از نسخه ها دیده شد. 6۲% پلی فارماسی مینور (۲ تا ۴ دارو) و ۲6% پلی فارماسی ماژور (۵ = <دارو) داشتند. نسخ متعلق به بیماران زن 6۰% بیشتر از بیماران مرد بود. اما شیوع پلی فارماسی در مردان ۸۹% و در زنان ۸۷% بود که تفاوت آماری معنی داری نشان نداد. شیوع پلی فارماسی در نسخه های پزشکان عمومی ۹۱% و در متخصصین5/83% بود که از نظر آماری این تفاوت معنی دار نبود، ولی تفاوت پلی فارماسی ماژور بین پزشکان عمومی و متخصص از نظر آماری معنی دار بود (01/0>P). در بین پزشکان متخصص، متخصصین قلب و عروق با 3/29% دارای بیشترین پلی فارماسی ماژور بودند. شیوع پلی فارماسی در نسخه های پزشکان مرد ۸۹% و در پزشکان زن ۸۲% بود. نسخه های فارغ التحصیلان سالهای ۷۹- ۱۳۷۴ با 6/89% دارای بیشترین پلی فارماسی، و نسخه های فارغ التحصیلان سالهای 64-1360 دارای کمترین پلی فارماسی ماژور (۱۳%) بودند. در 5/8 % از نسخ تداخل دارویی روی داده بود و % ۵۹ از تداخلات شدید دارویی همراه با پلی فارماسی ماژور بود. داروهای سلسله اعصاب مرکزی با ۴۵% بالاترین درصد بودند. مسکن ها با ۲۴% بیشترین اقلام تجویزی از این گروه بودند. داروهای قلبی - عروقی با ۵/‌۲۰٪ در رده دوم بودند. نتیجه اینکه پلی فارماسی در نمونه مورد مطالعه رایج است. که با جنس پزشک ارتباط ندارد ولی با سال فارغ التحصیلی پزشک ارتباط دارد. بنابراین مسوولان دارویی کشور باید نظارت و برنامه ریزی در راستای منطقی کردن مصرف داروها را در اولویت قرار دهند