بررسی اثر آماده‌سازی روده بزرگ با پلی‌اتیلن گلیکول بر الکترولیت‌های سرم

Abstract

مقدمه: براساس مطالعات قبلی کولونوسکوپی و آماده‌سازی کولون توسط محلول‌هایی مانند پلی‌اتیلن گلیکول (PEG) که ترکیب آن در بعضی کشورها با کشور ما متفاوت است، سبب برخی اختلالات الکترولیتی شده که به ویژه در افراد مسن، نارسایی‌های قلبی و کلیوی می‌تواند خطرناک باشد. هدف: تعیین اثر آماده‌سازی کولون با پلی‌اتیلن گلیکول ایرانی و کولونوسکوپی بر الکترولیت‌های سرم در مراجعین به بیمارستان امام خمینی در سال 1387. مواد و روش‌ها: در این مطالعه 59 بیمار که کاندیدای کولونوسکوپی انتخابی بودند، پس از رعایت معیارهای ورود و خروج، انتخاب شدند. نمونه‌های خونی در مرحله To (قبل از مصرف PEG)، T1 (قبل از انجام کولونوسکوپی) و T2 (بلافاصله بعد از کولونوسکوپی) گرفته شد و برای تعیین سطح سرمی سدیم و پتاسیم در مرحله To و T1 و T2 و کلسیم و فسفر در مرحله To و T1 به آزمایشگاه ارسال شد. نتایج: چهار بیمار از مطالعه خارج شدند. میزان بروز هیپوناترمی در چهار بیمار پس از مصرف PEG، 8/6% بود که بعد از کولونوسکوپی نیز به همین میزان ادامه یافت. در تغییرات میانگین سطح سرمی سدیم و بروز هیپوناترمی در 3 مرحله تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. کاهش معنی‌داری در میانگین سطح سرمی پتاسیم در T2 و T1 وجود داشت (05/0P<) ولی بیشترین میزان بروز هیپوکالمی در مرحله T1 نسبت به To (9/10%) بود و تنها 8/3% مورد جدید هیپوکالمی در مرحله T2 ایجاد شد که بروز هیپوکالمی در مراحل فوق معنی‌دار نبود. بروز هیپوکلسمی بعد از مصرف PEG، 24% بود ولی کاهش میانگین سطح سرمی کلسیم و بروز هیپوکلسمی بعد از مصرف PEG معنی‌دار نبود. 36% بیماران پس از مصرف PEG دچار هیپوفسفاتمی شدند که همراه با کاهش معنی‌داری در میانگین سطح سرمی فسفر بود. ارتباط معنی‌داری بین سن و جنس و تغییرات الکترولیتی سرم مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: تغییر الکترولیت‌های سرم نشان‌دهنده این است که آماده سازی با PEG به عنوان یک عامل خطر برای ایجاد هیپوفسفاتمی محسوب می‌شود. کولونوسکوپی و آماده سازی با PEG ممکن است منجر به کاهش معنی دار سطح سرمی پتاسیم شود.