سنجش مؤلفه‌های بهره‌وری نیروی انسانی

Abstract

چکیده مقدمه : رسالت اصلی مدیریت، دستیابی به بهره‌وری بیشتر است که همواره مورد توجه مدیران برای اداره و مهندسی مجدد سازمان بوده است. در این میان بهره‌وری نیروی انسانی مهم‌ترین دغدغه مدیران سازمان‌های امروزی است. عوامل زیادی در ارتقای بهره‌وری نیروی انسانی موثرندکه نمی‌توان همه آنها را شناسایی و در مورد آنان اقدام کرد. بنابراین، ناچاریم الگوی با صرفه‌ای ارائه دهیم و برای این کار از تحلیل عاملی که یک روش الگوی بهینه است استفاده می‌کنیم. هدف : تعیین مؤلفه‌های مؤثر بر بهره‌وری نیروی انسانی با استفاده از تحلیل عاملی. مواد و روش‌ها: این پژوهش توصیفی، تحلیلی و مقطعی، درماه‌های شهریور، مهر و آبان 1388 در دو مرحله انجام شد. در مرحله کیفی پژوهش، صاحبان فرایند، 45 نفر از خبرگان و در مرحله تحلیل عاملی 321 نفر از اعضای هیات علمی، کارشناسان آموزشی و کارشناسان نیروی انسانی دانشکده‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بودند ابزارگردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته مطالعه کتابخانه‌ای و مطالعه راهنما بود که اعتبار محتوای آن به صورت Expert panel و اعتبار سازه آن با تحلیل عاملی اکتشافی (تحلیل مؤلفه‌‌های اصلی) و تحلیل عاملی تائیدی انجام شد. پایایی آن هم با روش‌های آزمون مجدد و همسانی درونی با استفاده از آلفا کرون‌باخ تائید شد. بخش اول پرسشنامه 8 سؤال حاوی مشخصات فردی و دموگرافی و بخش دوم 42 سؤال در خصوص متغیرهای مؤثر بر بهره‌وری نیروی انسانی بود که بر مبنای مقیاس 5 درجه‌ای لیکرت نمره‌ داده شد. برای کفایت حجم نمونه، مقیاس مایراکلین و برای مناسب بودن داده‌ها، آزمون بارتلت بکار رفت. نتایج : در تحلیل اکتشافی 5 مؤلفه اصلی شناسایی شد که به ترتیب اهمیت شامل: 1- فرهنگ سازمانی با 18 متغیر و واریانس 26/29%، 2 – شرایط محیطی با 7 متغیر و واریانس 96/12% و ارزش ویژه 63/2، 3 – عوامل انگیزشی با 10 متغیر و واریانس 84/12 درصد و ارزش ویژه 58/1، 4 - توانمندسازی با 4 متغیر و واریانس47/7 درصد و ارزش ویژه 34/1، 5 – شیوه رهبری با 3 متغیر و واریانس 05/5 درصد و ارزش ویژه 21/1 که این مؤلفه با واریانس 60/67 درصد، تغییر بهره‌وری نیروی انسانی را تبیین کردند. بحث و نتیجه‌گیری: فرهنگ سازمانی، شرایط محیطی، عوامل انگیزشی، توانمندسازی و شیوه رهبری، عوامل مؤثر بر افزایش بهره‌وری نیروی انسانی در محیط مورد مطالعه بودند، که بیشترین میزان تغییر بهره‌وری نیروی انسانی را در بر می‌گیرند. بین فرهنگ سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی‌دار وجود دارد و این عامل از مهم‌ترین عوامل موثر بر عملکرد (بهره‌وری نیروی انسانی) در محیط مورد مطالعه محسوب می‌شود.