تأثیر آموزش بر خودمراقبتی و کنترل عوارض جسمانی ناشی از بیماری در زنان مبتلا به بیماری مالتیپل‌اسکلروزیس: کارآزمایی بالینی تصادفی‌شده

Abstract

زمینه و هدف: مالتیپل‌اسکلروزیس، یک بیماری مزمن سیستم عصبی مرکزی است که با ایجاد عوارض و مشکلات زیاد، بیماران مبتلا را به‌سوی ناتوانی و وابستگی در زندگی سوق می‌دهد. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی آموزش خود مراقبتی بر کنترل عوارض جسمانی ناشی از بیماری در زنان مبتلا به مالتیپل‌اسکلروزیس انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی، 70 نفر از زنان مبتلا به مالتیپل‌اسکلروزیس شهر قم در سال 1395 به کمک روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوری و به روش مصاحبه فردی چهره به چهره تکمیل گردید. کلاس‌های آموزشی در طی دو جلسه برای گروه آزمون برگزار شد و پرسشنامه‌ها مجدداً توسط هر دو گروه، سه ماه بعد تکمیل گردید. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تی مستقل، تی زوجی، کای‌دو، آزمون دقیق فیشر و من‌ویتنی تحلیل شدند. یافته‌ها: میانگین نمره خود مراقبتی بیماران در گروه مداخله، بعد از مداخله افزایش معنی‌داری نشان داد؛ به‌گونه‌ای‌که میانگین نمره آن‌ها از 42/35 به 51/59 افزایش یافت (05/0>p). قبل از مداخله نیز میانگین نمره گرفتگی عضلات گروه مداخله، 4/3؛ خستگی، 14/4؛ یبوست، 17/3 و فراموشی، 25/3 بود، ولی پس از اجرای برنامه خود مراقبتی، این میانگین به 91/1، خستگی به 68/2، یبوست به 2/1 و فراموشی به 71/1 کاهش یافت (05/0>p). نتیجه‌گیری: کاهش عوارض جسمانی بیماری MS در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل، حاکی از تأثیر مثبت برنامه آموزشی اجراشده می‌باشد؛ لذا به‌نظر می‌رسد آموزش این بیماران و ترغیب آنان به انجام برنامه خود مراقبتی، می‌تواند نتایج سودمندی در پی داشته باشد.