مقایسۀ پارامترهای بیومکانیکی منتخب و خطر آسیبِ پای تکیه‌گاه، حین شوت با پای برتر و غیربرتر در بین بازیکنان مبتدی فوتسال

Abstract

با توجه به تأثیر موقعیت قرارگیری پای تکیه­گاه به­منزلۀ عاملی مؤثر بر موفقیت شوت و بروز آسیب در مفصل مچ پا، هدف این تحقیق، مقایسۀ منتخبی از ویژگی‌های بیومکانیکی و عوامل مؤثر بر آسیبِ پای تکیه­گاه در شوت با پای برتر و غیربرتر بازیکنان مبتدی فوتسال بود. در این تحقیقِ نیمه­تجربی، 12 بازیکن فوتسال آماتور جوان با میانگین و انحراف استاندارد سن 1/5±21/2 ، قد 4/2±176 سانتی متر، وزن 5/5 ±67/6 کیلوگرم مشارکت کردند. درحالی­که از ورزشکاران خواسته شد تا توپ را با پای برتر و غیربرتر با حداکثر تلاش از فاصلۀ 10 متری به­سمت دروازه شوت کنند، اطلاعات مربوط به نیرو و ضربۀ وارد شده به کف پا و موقعیت پای تکیه­گاه به­کمک دستگاه سنجش فشار کف پای صفحه­ای Platform و با سرعت نمونه­برداری 300 هرتز ثبت شد. برای بررسی خطر آسیب مچ پا، نیروها، ضربه­ها و بیشترین فشار وارد به قسمت­های لترال و مدیال، در دو پای برتر و غیربرتر اندازه­گیری شد. نتایج حاکی از وجود اختلاف معنادار در دامنۀ حرکتی مفصل ساب­تالار بود که احتمالاً می­توان دلیل آن­ را وجود انعطاف و هماهنگی بیشتر در پای برتر دانست. در مقدار ضربۀ وارد به قسمت­های جلویی، میانی و عقبی پا، اختلاف معنی­داری بین پای راست و چپ مشاهده نشد. حداکثر فشار در قسمت لترال پای غیربرتر به­طور معناداری بیشتر از پای دیگر بود که احتمالاً می‌تواند یکی از علل افزایش خطر آسیب داخلی مچ پا تلقی شود. با توجه به تازه­کاربودن و فقدان هماهنگی عصبی عضلانی مناسب در اندام غیربرتر آزمودنی­ها قادر نبودند الگوی پیشرفته­ای از حرکت شوت را در پای غیربرتر ارائه دهند. ازاین­رو، فقدان هماهنگی عصبی عضلانی می­تواند به اتلاف انرژی و واردآمدن فشارهای غیراصولی به قسمت­های مختلف بدن به­ویژه کف پا منجر شود و بروز آسیب را تشدید کند. با توجه به نتایج تحقیق، می­توان گفت ورزشکاران مبتدی فوتسال، حین زدن شوت با پای برتر، کیفیت بالاتری را از نظر فاکتورهای بیومکانیکی دخیل در حرکت نشان می­دهند. همچنین، با توجه به پارامترهایی که بررسی شد، احتمال آسیب در مچ پای تکیه­گاه فوتبالیست­های مبتدی، هنگامی که با پای غیربرتر اقدام به شوت می­کنند، بیشتر از پای تکیه­گاه است. البته تعمیم این نتایج به بازیکنان نیمه­مبتدی و حرفه­ای نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.