بررسی روند میزان بروز موارد مشکوک به سرخک در ایران و عوامل مؤثر بر آن: مدل دوجمله‏ای منفی آمیخته

Abstract

سابقه و هدف: شناسایی روند میزان بروز بیماری‌ها و تغییر در آن، پاسخ به هنگام نظام‌ سلامت را به دنبال خواهد داشت. نظام مراقبت سندرومیک که مبتنی بر موارد مشکوک به بیماری است، سرعت بالایی در تعیین طغیان‏ها دارد. در این مطالعه به بررسی عوامل مؤثر بر میزان بروز تب و راش و چگونگی روند آن در ایران پرداخته شد. مواد و روش ‌ ها: این مطالعه یک مطالعه هم‏گروهی تاریخی بوده و داده‏های آن به صورت تمام‏شماری و شامل همه موارد مشکوک به سرخک ثبت شده در تمام استان‏های ایران طی سال‏های 1391-1376 بود؛ که از نظام مراقبت بیماری‏های قابل پیشگیری با واکسن کشور استخراج گردید. مدل رگرسیونی پواسون و دوجمله‏ای منفی با اثرات تصادفی برای این داده‌ها برازش شد. برازش مدل و استنباط‏ها از طریق رهیافت بیزی و با استفاده از نرم ‎ افزارهای R و Open BUGS انجام شد. مدل‏‏ها بر اساس آماره‏های نیکویی برازش دویانس و خی- دو پیرسون مقایسه شدند. یافته ‌ ها: اثر متقابل زمان و انجام واکسیناسیون تکمیلی بر تعداد موارد مشکوک به سرخک از نظر آماری معنی‏دار شد (737/1, 083/1 CrI: 95%). تعداد موارد تب وراش بعد از انجام این واکسیناسیون با گذشت زمان شیب افزایشی را نشان داد و واریانس جزء تصادفی مدل معنادار برآورد شد (430/0, 219/0 CrI: 95%). ویژگی‏های خاص استان‏ها، عامل مؤثر بر میزان موارد تب و راش یافت شد. نتیجه ‌ گیری: با توجه به روند افزایشی این میزان بروز در کشور به خصوص در سال‏های اخیر و مؤثر بودن ویژگی‏های خاص استانی بر میزان بروز تب و راش، لزوم کنترل دقیق‏تر و بهبود کیفیت واکسیناسیون به ویژه در بعضی استان‏ها نتیجه‏گیری شد.