پاتوفیزیولوژی، ژنتیک و روش‌های درمانی اختلال وسواس- اجباری

Abstract

سابقه و هدف: اختلال وسواس- اجباری ( OCD ) چهارمین اختلال شایع روانی است که هم‌راه با افکار یا انجام اعمال تکراری و آزار‌دهنده یا هر دو حالت با هم می‌باشد که موجبات بروز مشکلات جدی در روابط فردی و اجتماعی شخص می‌گردد. در گذشته شناخت پاتوفیزیولوژی دقیقی از بیماری‌های روانی وجود نداشت تا این‌که در سال‌های اخیر با استفاده از تکنیک‌های مولکولی پیشرفته نظیر ژنومیکس، پروتئومیکس و متابولومیکس تحول زیادی در شناخت از این نوع بیماری‌ها در حال انجام است. این مقاله به بررسی‌های هرچه تمام‌تر در زمینه‌های مختلف می‌پردازد تا شناخت جامع‌تری از جنبه‌های گوناکون این اختلال حاصل شود. بیش از 100 مقاله علمی- پژوهشی به‌دست آمده از پایگاه‌های اطلاعاتی Science Direct, Elsevier, Google Scholar, Springer و Pubmed ، طی سال‌های 1984 تا 2015 مورد بررسی این پژوهش است. تحقیقات نشان داده که عامل ایجاد این بیماری فاکتورهای چندعاملی است که در واقع شامل انواع ژن‌ها و عوامل محیطی است. بدین ترتیب که ژن‌های مسیرهای دوپامین، سروتونین و گلوتاماترژیک در ارتباط نزدیکی با بروز این فنوتیپ بوده و از عوامل محیطی می‌توان به فاکتورهای آسیب‌رسان در مرحله تکوین جنینی و یا بعد از تولد، ابتلا به بیماری باکتری خاص و یا آسیب‌های مغزی اشاره داشت. روش‌های درمانی مختلفی نیز برای این اختلال پیشنهاد شده است که هر یک اثرات و نتایج مختلفی را در بردارند. از جمله روان-درمانی و دارو‌درمانی و یا ترکیبی از هر دو برای این اختلال مورد استفاده است. سازمان بهداشت جهانی این اختلال را جزو دهمین عامل فلج‌کننده زندگی یک فرد شمارده است.