رسوبشویی تحت فشار با توسعه مجرای تخلیه کننده تحتانی در مخزن سد

Abstract

درحال حاضر سدهای مخزنی متعددی در دنیا، به دلیل حجم زیاد رسوبات در مخزن و به خصوص در اطراف آبگیرها، با مشکلات بهره‌برداری روبه‌رو هستند. در این میان رسوبشویی تحت فشار به عنوان یک روش موثر برای خارج کردن رسوبات انباشته شده در پشت سد که محل جانمایی دریچه ها و توربین ها می باشد برای حل این مشکل مطرح شده است. اما در این نوع رسوبشویی رسوبات مجاور دریچه های تخلیه کننده بصورت موضعی حذف می شوند و میزان گسترش حد تأثیر آن محدود می باشد، از طرفی از آنجاییکه اتلاف آب مخزن در این روش نسبتا پایین است، لذا ارائه یک راهکار مناسب برای افزایش حد تأثیر فرآیند رسوبشویی تحت فشار می تواند گامی برای افزایش عمر سد و همچنین نجات آبگیرها با کمترین اتلاف آب باشد. در این تحقیق، به بررسی آزمایشگاهی تأثیر توسعه مجرای تخلیه کننده در مخزن بر روی ابعاد مخروط رسوبشویی به عنوان یک راهکار پرداخته شده است. آزمایشات با عمق و دبی های مختلف جریان در طول‌های مختلف توسعه مجرا، انجام گردید. نتایج تحقیقات اولیه نشان می دهد، که توسعه مجرای تخلیه کننده در مخزن تاثیر مثبت و محسوس بر ابعاد مخروط رسوبشویی دارد، به طوریکه توسعه مجرا به میزان نسبی 5/0 ، 1 و 5/1 برابر ارتفاع رسوبات در مخزن باعث افزایش حجم مخروط رسوبشویی به طور متوسط، به میزان 50 ،74 و 96 درصد نسبت به حالت بدون توسعه مجرا می گردد. همچنین با آنالیز ابعادی پارامتر های موثر روابط بدون بعدی برای تخمین ابعاد مخروط رسوبشویی ارائه گردیده است.