ارزیابی اثر مقیاس نقشه های مبتنی بر روشهای سنجش از دور و برداشت های زمینی بر عملکرد مدل بارش- رواناب HEC-HMS

Abstract

مدل‌های هیدرولوژیکی بارش-رواناب یکی از روش‌های مناسب برای برآورد سیلاب به ویژه در مناطق فاقد آمار است که مدل را به شدت به اطلاعات برداشت شده از حوضه وابسته می‌کند. از مهم‌ترین مسائل مورد توجه در به‌کارگیری مدل‌های ریاضی بارش-رواناب، اثر توان تفکیک مدل ارتفاعی رقومی (DEM Resolution) و مقیاس نقشه (Data Resolution) بر پارامترهای ژئومورفولوژیکی حوضه مانند شبکه آبراهه‌ها، مساحت زیرحوضه‌ها، شیب زیرحوضه‌ها و آبراهه‌ها می‌باشد. در پژوهش حاضر به ارزیابی اثر مقیاس و توان تفکیک نقشه مورد استفاده جهت تهیه DEM بر پارامترهای ژئومورفولوژیکی و عملکرد مدل بارش- رواناب HEC-HMS پرداخته شده است. نتایج بدست آمده در دو حوضه آبریز کسیلیان و کارده بیانگر این مطلب است که دبی اوج هیدروگراف سیلاب بدست آمده از DEMهای SRTM همواره بالاتر از نتایج بدست آمده از نقشه‌های زمینی (نقشه‌های 25000/1) است. همچنین با افزایش ابعاد سلول DEM، عملکرد دو منبع در شبیه‌سازی سیلاب و پارامترهای ژئومورفولوژیکی به علت یکسان شدن محتوی اطلاعاتی آنها، اختلاف اندکی را نشان می‌دهد. همچنین دبی اوج هیدروگراف و زمان پایه و شیب شاخه صعودی بدست آمده از دو منبع تامین DEM متفاوت بوده و این تفاوت در حوضه کارده قابل توجه می‌باشد. این امر لزوم توجه به مقیاس نقشه مورد استفاده جهت مدل‌سازی سیلاب به ویژه در حوضه‌های فاقد آمار را بیش از پیش آشکار می‌نماید.