بررسی مدیریت درمان در حوادث غیرمترقبه: مروری بر تجربه زلزله بم

Abstract

کشور ایران به‌علت وسعت، موقعیت جغرافیایی و تنوع اقلیمی جزء ‌یکی از کشورهای بلاخیز دنیا است و از این جهت رتبه ششم را دارا می‌باشد، زلزله چه از نظر آثار مخرب مادی و چه از نظر تلفات انسانی مخاطره‌با‌رترین بلای طبیعی است، به‌طوری‌ که در یک دهه اخیر حدود 950 زمین لرزه در ایران رخ داده است و در نتیجه آن 37600 نفر کشته و 53300 نفر آسیب‌دیده‌اند که باید به آن تلفات و مصدومین زلزله شهر بم را نیز افزود. بحران‌های ناشی از بلایای طبیعی به‌علت قطع و انفصال روند طبیعی زندگی، آثار ناگوار مانند مرگ و میر, جراحت, از کارافتادگی، تخریب تشکیلات اجتماعی و ایجاد حجم زیادی از نیازهای انسانی مانند سرپناه، غذا، پوشاک و کمک‌های اولیه و پیشرفته پزشکی، نیازمند مدیریت توانمند در سطح مسئولین و نهادهای اجرایی است. سیستم مدیریت بحران در ایران به‌علت مواجهه مداوم با بحران‌های منطقه‌ای از تجربه کافی در این زمینه برخوردار می‌باشد و با بهره‌گیری از سیستم اورژانس, موسسات غیردولتی چون هلال‌احمر و بسیج نیروهای مردمی می‌تواند به کنترل بحران‌ها بپردازد. بحران‌های فراگیر و ملی به‌علت گستردگی حادثه, جمــــعیت بــزرگ تحـــت تأثــیر و محدودیت در ظرفیت پاسخ‌دهی ارگان‌های مسئول در مدت زمان کوتاهی موجب ایجاد حجم بالایی از تقاضاهای امدادی, بهداشتی و درمانی می‌شوند و مدیریت آن‌ها نیازمند استفاده هماهنگ و به‌جا از تـمام منابــع مــادی و انسانی کشوری و بین‌المللی است. درگذشته مدیریت بحران‌های فراگیر در ایران صرفاً در ابعاد امداد ـ نجات و بازسازی بعد از حادثه خلاصه می‌شــــد و دیگر ابعاد مدیریت بحــــران از جمله پیشــگیــری، کاهــــش اثرات مـــخرب, آمادگــــی مقابلـــه و پاســـخ سریع در قالب یک فرآیند منسجم و سازمان‌دهی شده به فراموشی سپرده می‌شد. در این مقاله قصد داریم مدیریت درمان در زلزله بم را در قالـــب مدیریت نیروی انـــسانی, مدیریـــت انتقال مصـدومــین, مدیریت امکانات و تجهــیزات و برنامه‌ریزی درمانی بررسی نموده و راه‌کارهای پیشنهادی را جهت حل بخشی از معضلات مدیریت بحران کشور ارایه دهیم.