تبیین عوامل بازدارنده خود مراقبتی مبتلایان به اختلال استرس پس از ضربه مزمن ناشی از جنگ: مطالعه کیفی

Abstract

زمینه و هدف: مواجهه با حوادث تروماتیک جنگ در رزمندگان سبب آسیب عملکرد اجرایی از قبیل ناتوانی کارکردن مستقل و نقص انجام فعالیتهای مراقبت از خود می شود. نقص و کمبود مراقبت از خود در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه جنگ منجر به بروز مشکلات سلامت فیزیکی و به تبع آن پایین آمدن کیفیت زندگی شان می گردد. خود مراقبتی می تواند با اجرای اقدامات بهداشتی در فرایند بهبودی و سلامت این بیماران موثر واقع شود. هدف این مطالعه شناسایی و اکتشاف عوامل بازدارنده خود مراقبتی جانبازان مبتلا به اختلال پس از ضربه مزمن ناشی از جنگ بود. روش‌ها: این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوای متعارف انجام شد. ۱۲ جانباز مبتلا به اختلال پس از ضربه و ۱۳ فرد مراقب آنان بودند که با نمونه گیری هدفمند مشارکت نمودند. جمع آوری داده ها با ۱۸مصاحبه انفرادی و ۲ مصاحبه گروهی متمرکز عمیق و نیمه ساختارمند انجام گردید. تحلیل ها در هشت مرحله شامل تایپ متن مصاحبه ها، تعیین واحدهای معنایی، کدگذاری متن، بازنگری کدها با متن، طبقه بندی و توسعه طبقات، بازنگری طبقات، شناسایی درون مایه ها و گزارش یافته ها انجام گرفت. یافته‌ها: ۴ طبقه اصلی شامل "ابعاد و پیامد مربوط به بیماری، ساختار شخصیتی فرد بیمار، ماهیت و ابعاد مربوط به درمان بیماری و حمایت ناکافی از سوی سازمان" بعنوان عوامل بازدارنده خود مراقبتی استخراج شد. در مجموع ۱۵زیر طبقه هم از طبقات اصلی پدیدار گردید که شامل "بالا بودن شدت بیماری فرد مبتلا، ابتلا بیمار به سایر بیماری های مزمن جسمی، دارا بودن تیپ شخصیتی پرخاشگر، گرایش فردی بیمار به رفتار پر خطر، تاخیر در شروع درمان بیماری، تداخلات دارویی و درمانی، عوارض جانبی داروهای اعصاب و روان، دسترسی ناکافی به برخی داروهای اعصاب، خستگی از مصرف طولانی مدت دارو ، فراموشی مصرف برخی دوزهای دارو، ناکافی بودن تکیه بر درمان دارویی صرف، ضعف فعالیت مددکاری اجتماعی سازمان، رسیدگی مادی و معنوی ناکافی از سوی سازمان، نارضایتی از شرایط و امکانات سازمان و انتظارات و توقعات برآورده نشده از سوی سازمان" بود. نتیجه‌گیری: برنامه ریزی و مداخله جهت کنترل عوامل بازدارنده خود مراقبتی می تواند برای دستیابی به استقلال مراقبت مبتلایان به اختلال استرس پس از ضربه مزمن ناشی از جنگ کمک کننده باشد.