تأثیر درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR)بر سازگاری زناشویی، حس انسجام و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی همسران جانبازان

Abstract

زمینه و هدف: جنگ علاوه بر پیامدها و مشکلات جسمی و روانی برای جانبازان، اثرات نامطلوبی بر همسران آنها می­گذارد و آنان را در معرض مشکلات و استرس­هایی قرار می­دهد. لذا، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی بر سازگاری زناشویی، حس انسجام و انعطاف­پذیری روان­شناختی همسران جانبازان بود. روش‌ها: این پژوهش یک مطالعه نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون– پس­آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری مورد بررسی همه همسران جانبازان تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران شهر کرمانشاه در سال 1397 بود که تعداد 28 نفر به شیوه نمونه­گیری در دسترس انتخاب گردید و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند (14 نفر گروه آزمایش و 14 نفر گروه گواه). ابتدا از هر دو گروه آزمایش و گواه، پیش­آزمون مربوط به پرسش­نامه­های سازگاری زناشوییLocke-Wallace (1959)، حس انسجام Antonovsky (1987) و پذیرش و عمل-نسخه دومBond و همکاران (2007)، انجام شد، سپس مداخله کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه­ای به مدت 2 ماه، برای گروه آزمایش اجرا­­­­­­ شد، در حالی که گروه گواه هیچ درمانی دریافت ننمود. پس از اتمام مداخله، از هر دو گروه آزمایش و گواه پس­آزمون و مجدداً سه ماه بعد، از هر دو گروه، پیگیری مربوط به همین پرسش­نامه­ها به عمل آمد. یافته‌ها: میانگین سنی گروه آزمایش 37/3±85/48 و گروه گواه 92/2±64/49 بود. تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر نشان داد درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی بر افزایش سازگاری زناشویی، انعطاف­پذیری روان­شناختی (05/0>p) و حس انسجام (001/0>p) تأثیر معنی­داری داشته است. این نتایج در مرحله پیگیری نیز حفظ گردید. نتیجه‌گیری: درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی، یک برنامه درمانی کارآمد برای ارتقاء سازگاری زناشویی، حس انسجام و انعطاف­پذیری روان­شناختی همسران جانبازان است. لذا به منظور افزایش سطح کیفیت زندگی همسران جانبازان، لازم است زمینه بکارگیری برنامه مداخله­ای کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی فراهم شود.