طراحی و اعتبارسنجی پرسشنامه میزان رعایت اصول طب ایرانی موثر بر نفخ عملکردی

Abstract

زمینه و هدف: با توجه به دید جامع ­نگر طب ایرانی و اهمیت برنامه ­ریزی در کاهش عوارض بالینی مرتبط با نفخ در نیروهای نظامی، مطالعه حاضر برای اولین بار با هدف تهیه و استانداردسازی پرسشنامه میزان رعایت اصول طب ایرانی موثر بر نفخ عملکردی انجام گردید. روش‌ها: با استخراج عوامل موثر بر نفخ عملکردی در حیطه سبک زندگی از منابع اصیل کتابخانه­ ای طب ایرانی، پرسشنامه­ اولیه 25 سؤالی تدوین گردید. جهت بررسی روایی محتوایی پرسشنامه، با استفاده از نظرات 25 نفر از متخصصین طب ایرانی، شاخص­ های CVI و CVR تعیین گردید. جهت بررسی روایی سازه نیز با ورود 378 نفر به مطالعه با نمونه­ گیری خوشه ­ای، تحلیل عاملی اکتشافی انجام گردید. به منظور بررسی پایایی و ثبات پرسشنامه نیز از روش­های آزمون- بازآزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته‌ها: در مرحله بررسی روایی محتوا، با حذف 10 سؤال و بازبینی 10 سؤال دیگر از پرسشنامه، روایی محتوایی کل پرسشنامه 15 سؤالی برابر با 0.92 محاسبه و مورد تایید قرار گرفت. با انجام تحلیل عاملی اکتشافی نیز چهار حیطه الگوی خوردن، الگوی آشامیدن، الگوی خواب و فعالیت جنسی از پرسشنامه استخراج گردید که در مجموع 49.93 درصد واریانس کل را تشکیل می­ داد. در این بین حیطه الگوی خوردن مهم­ترین حیطه پرسشنامه بود زیرا با بیشترین تعداد سؤالات، 20.85 درصد واریانس کل را به خود اختصاص داده و قوی­ترین همبستگی را با نمره کل پرسشنامه داشت. ضریب همبستگی درون­ خوشه­ ای پرسشنامه در تست آزمون- بازآزمون نیز 0.851 بود که نشان از ثبات مطلوب آن است. ضریب آلفای کرونباخ نیز برابر با 0.793 و در محدوده مطلوب بود. نتیجه‌گیری: پرسشنامه میزان رعایت اصول طب ایرانی موثر بر نفخ عملکردی از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار بوده و می­تواند به عنوان ابزاری مناسب، جنبه ­های سبک زندگی تاثیرگذار بر نفخ عملکردی و ناراحتی­ های گوارشی در نیروهای نظامی را مورد بررسی قرار دهد.