فراوانی تلقیح واکسن هپاتیت B و عوامل مرتبط با آن در کارکنان بهداشتی-درمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در سال 1380

Abstract

هپاتیت B یک علت مهم بیماریزایی در نظامیان می باشد. کارکنان بهداشتی درمانی بدلیل تماس مستقیم، اقدامات اضطراری در مواقع مجروحیتهای جنگی، روش های تهاجمی پزشکی در مواقع اورژانسی و غیره از خطر بالای ابتلا به این بیماری برخوردارند، لذا واکسیناسیون هپاتیت B روش بسیار مهمی در پیشگیری از ابتلای این گروه می باشد. تعداد 698 نفر از کارکنان بهداشتی درمانی نیروهای نظامی (هوایی، زمینی، دریایی، قدس، مقاومت و ستاد مشترک) سپاه پاسداران که در استانهای مختلف در سال 1380 مشغول به فعالیت بودند، انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری بصورت نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای (خوشه‌ای، طبقه‌ای و تصادفی ساده) بوده و از طریق ارسال پرسشنامه مربوطه به مراکز نظامی این استانها اقدام به جمع‌آوری اطلاعات نمودیم. از مجموع 698 نفر مورد بررسی 3/89% مرد و بقیه زن بودند. نیروی هوایی (3/30%) بیشترین و ستاد مشترک (9/4%) کمترین گروه در نمونه مورد بررسی بودند. در کل فراوانی تزریق واکسن هپاتیت B 9/76% بود و میانگین مدت زمان سپری شده از آخرین دوز تزریق شده 3/3 سال بود. فقط 6/23% از افراد واکسینه شده تیتر آنتی بادی هپاتیت B را اندازه‌گیری کرده و از افرادی که در این اندازه‌گیری، تیتر آنتی‌بادی آنها منفی بوده، فقط 16% اقدام به تزریق مجدد واکسن نموده‌اند. 7/62% از کسانیکه واکسیناسیون نشده‌اند علت آنرا عدم دسترسی به واکسن ذکر کردند. بیشترین تزریق واکسن مربوط به نیروی دریایی (4/86%) و پس از آن نیروی زمینی (8/80%) بوده که این ارتباط از نظر آماری معنی‌دار بود ( P<0.001 ) . همچنین بیشترین فراوانی واکسیناسیون در پرستاران (5/85%) و پزشکان عمومی (7/84%) بوده که این نیز از نظر آماری معنی‌دار بود ( P<0.001 ) . این فراوانی در پزشکان متخصص 8/61% بود. در مجموع فراوانی واکسیناسیون درحد نسبتاً مطلوبی بوده است. این فراوانی در پزشکان متخصص به نسبت سطح تحصیلات این افراد در حد کمتری بود. با توجه به ابراز عدم دسترسی به واکسن در اکثر افرادی که واکسن تزریق نکرده‌اند، لازم است امکانات بیشتری دراین زمینه فراهم گردد.با وجود فراوانی واکسیناسیون بدست آمده در این مطالعه، باید یادآوری نمود بدلیل اهمیت شغلی این افراد و همچنین با توجه به میزان کم تزریق مجدد واکسن پس از اعلام منفی بودن تیتر آنتی‌بادی سرم، آموزش‌های کاملتری در خصوص واکسیناسیون هپاتیت B و ایمنی ناشی از آن به کارکنان بهداشتی-درمانی لازم می باشـد.