آفات انباری شایع در انبارهای غلات و حبوبات ایران با تاکید بر انبارهای نظامی و روش‌های کنترل آنها- مطالعه مروری

Abstract

زمینه و هدف: امنیت غذایی و تامین غذای سالم در گرو حفظ محصولات کشاورزی از گزند آفات در طول مدت ذخیره­ سازی می­باشد. این مساله به­ خصوص درباره محصولات راهبردی مانند غلات و حبوبات، امری حیاتی و ضروری است. عدم توانایی در این مهم موجب از دست رفتن منابع غذایی انبار و در نتیجه وابستگی اقتصادی به سایر کشورها خواهد شد. در پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی، واردات محصولات کشاورزی صرف­ نظر از جنبه اقتصادی، به واسطه ورود آفات و عوامل بیمار­ی ­زا می­تواند تهدیدات جدی برای امنیت غذایی و بهداشتی (آگروتروریسم و بیوتروریسم) کشور ایجاد نماید. بر این اساس، ایجاد زیرساخت­های اصولی مثل احداث انبارهای مدرن با هدف ذخیره­ موفق مواد غذایی در خارج از فصل رشد و نیز مدیریت آفات در انبار و مرزها با تکیه بر تکنیک­های نوین ضروری به نظر می­رسد. انبارهای مواد غذایی مراکز نظامی، به واسطه محل و نحوه احداث و کمتر برخوردار بودن از زیرساخت­های شهری، مستعد هجوم آفات بوده لذا اهمیت توجه به تامین غذای سالم بیش از پیش نمایان می­شود. روش­ ها: در این پژوهش مروری ابتدا به بررسی نتایج کلیه مستندات علمی معتبر منتشر شده و مرتبط با کنترل آفات انباری مستخرج از پایگاه های اطلاعات علمی دنیا پرداخته شد، در ادامه روش­های کارآمد و نوین برای مدیریت آفات انباری جداگانه ارائه و در عین حال بهترین روش(­های) کنترل برای انبارهای نظامی معرفی شدند. یافته­ ها: نتایج این پژوهش مروری نشان داد بیش از 30 آفت کلیدی از گروه­ های مختلف جانوری، با قدرت تغذیه، پراکنش و قدرت تولید­مثل بالا می­توانند به انبارهای غلات و حبوبات نظامی و غیرنظامی نفوذ کرده و ضمن تکثیر باعث وارد شدن خسارت کمی، کیفی و بهداشتی به محصولات و مصرف­ کنندگان ­شوند. همچنین یافته­ های تحقیقات جدید نشان می­ دهند، امروزه در مدیریت تلفیقی آفات انباری، روش­های متنوع و جدیدی مثل کاربرد پودرهای خنثی، حشره کشهای تدخینی کم خطر، آفت­ کش­ های زیستی و بایورشنال­ها (Biorational) سازگار با محیط زیست وجود دارند که متناسب با نوع محصول و شرایط ذخیره سازی می­توان از آنها در این زمینه بهره مند شد. نتیجه ­گیری: بروز پدیده مقاومت آفات انباری به آفت­ کش­ ها، مشکلات زیست محیطی برخی ترکیبات شیمیایی رایج و شرایط نامناسب انبارهای غذایی چالش­هایی بزرگ در انبارهای نظامی و غیرنظامی هستند که باید با انتخاب موثرترین و در عین حال کم خطرترین روش کنترل برای ریشه کنی آفات انباری مرتفع شوند تا ضمن کنترل موفق، بهداشت و سلامت زیستی کلیه مصرف کنند­گان از جمله نظامیان نیز تامین گردد.