بررسی علل تطابق نیافتن مدلهای اقتصادی رفتار اوپک در بلندمدت از دیدگاه تحولات بازار نفت و ویژگیهای این سازمان

Abstract

بیشتر مدلهایی که طی 30 سال گذشته برای توضیح رفتار اوپک بیان شده‌اند فقط رفتار این سازمان را از دیدگاه ریاضی و در چارچوب اقتصاد بنگاهها مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌اند. در این مقاله مدلهای اقتصادی رفتار اوپک معرفی و عملکرد اوپک به کمک این مدلها بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان‌دهنده آن است که هر یک از مدلهای رفتاری اوپک در کوتاه‌مدت می‌تواند رفتار این سازمان را توضیح دهد اما دلایلی نظیر تغییر ساختار بازار جهانی نفت طی عمر 48 ساله اوپک (کاهش قدرت انحصاری شرکتهای نفت، ورود عرضه غیراوپک و کاهش تقاضا برای نفت اوپک، فروپاشی شوروی و کاهش مازاد ظرفیت تولید)، بی‌ثباتی وضع اقتصادی ـ سیاسی پنج کشور مهم تولیدکننده نفت‌خام اوپک در خلیج فارس (ایران، عربستان، کویت، عراق و امارات) که بر روی عملکرد اوپک تأثیرگذار است، همچنین نامتجانس بودن اعضای اوپک سبب شده است که در بلندمدت نتوان رفتار اوپک را با مدلهای صرفاً اقتصادی بیان کرد. شاید تلفیقی از مدلهای اقتصادی رفتار اوپک با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی ـ سیاسی کشورهای مهم تولیدکننده نفت‌خام این سازمان و توجه به وضع ذخایر نفتی و پیش‌بینی کاهش ظرفیت تولید در کشورهایی که ذخایر اصلی نفت را دارند بتواند رفتار اوپک را در بلندمدت توضیح دهد.