منابع انتقال فناوری و رشد اقتصادی ایران

Abstract

پیشرفت فناوری و سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه(R&D) به عنوان مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده رشد اقتصادی می‌باشند. طبق تئوری‌های جدید تجارت بین‌الملل و رشد اقتصادی درون‌زا، سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه خارجی موجب انتقال فناوری و دانش فنی جدید است. همچنین، سرمایه انسانی در گسترش و تعمیق فعالیت‌های R&D داخلی و جذب R&D بین‌المللی و پویایی آن نقش مهمی ایفا می‌کند. چرا که توانایی هر کشور در جذب دانش فنی خارجی در گرو سرمایه انسانی م.جود می‌باشد، لذا هدف این مقاله بررسی آثار فناوری داخلی و نیز سرریز فناوری خارجی از دو کانال واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی ایران طی دور زمانی (1387-1338) می‌باشد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که انباشت تحقیق و توسعه داخلی، انباشت تحقیق و توسعه خارجی از کانال واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای و کانال سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و همچنین نیروی‌کار و انباشت سرمایه فیزیکی، همگی تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی دارد. همچنین، در این مقاله اثر تکانه‌های مختلف اقتصادی و تجزیه واریانس بر رشد اقتصادی و نیز میزان تغییرات آنها بر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی مورد بررسی قرار گرفته است. در بلندمدت، انباشت سرمایه، انباشت تحقیق و توسعه‌داخلی، نیروی‌کار، انباشت تحقیق و توسعه خارجی از کانال واردات و انباشت تحقیق و توسعه خارجی از کانال سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به ترتیب بیشترین درصد واریانس خطای پیش‌بینی را توضیح می‌دهند.