ساز‌ و‌کار انتقال سیاست پولی بر وام‌دهی بانک‌ها از طریق اقلام زیرخط ترازنامه

Abstract

بانک‌ها از طریق انتقال وجوه از واحدهای دارای مازاد به واحدهای اقتصادی دارای کسری، نقش منحصربه فردی در انتقال اثرات سیاست پولی از طریق کانال وام‌دهی دارند. کانال وام‌دهی بانک بر آثار سیاست پولی بر عرضه اعتبارات و تسهیلات بانکی تمرکز دارد. هنگامی که بانک‌ها با یک سیاست پولی انقباضی روبه­رو هستند نمی‌توانند وجوه قابل وام‌دادن از دست رفته خود را به طور کامل جایگزین کنند، عرضه وام را کاهش می‌دهند. این کاهش در عرضه وام‌ها هزینه دریافت اعتبار را برای بنگاه‌ها و خانوارها افزایش داده و، به طور معکوس، بر فعالیت‌های واقعی اقتصاد اثر خواهد گذاشت. بدین ترتیب، کانال وام‌دهی بانک از کانال‌های انتقال سیاست پول به بخش واقعی اقتصاد است. سیاست پولی توان مؤثری برای اثرگذاری بر فعالیت‌های خارج از واسطه‌گری پولی بانک‌ها دارد. فعالیت‌های خارج از واسطه‌گری پولی بانک اختصاصاً تأکیدی بر عملیات زیرخط ترازنامه بانک‌هاست که به شکل‌های مختلف و با تأکید بر بازار سرمایه و ارائه خدمات غیرمالی رخ می‌دهد. اقلام زیرخط ترازنامه بانک‌ها برای مشتریان بانک توان خلق نقدینگی را دارد. در این ارتباط از داده‌های پنل شبکه بانکی ایران برای ۱۸بانک، در دوره 1385 تا 1392ش، استفاده شده است. در این مقاله به بررسی اثرات مثبت میان اقلام زیرخط ترازنامه و وام‌دهی بانک‌ها در شبکه بانکی کشور پرداخته و تأثیرگذاری کم سیاست پولی روی کانال وام‌دهی بانک‌ها، از طریق اقلام زیرخط، بررسی می‌شود.مطابق با نتایج به­دست آمده، در ایران اقلام زیرخط اثرات سیاست پولی بر وام‌دهی بانک‌ها را کاهش می‌دهد و موجب تضعیف سیاست پولی از طریق کانال وام‌دهی بانک‌ها خواهد شد. فعالیت‌های زیرخط ترازنامه بانک‌ها می‌تواند دسترسی وام را برای مشتریان تحت تأثیر قرار داده و از این طریق تأثیرگذاری و کارایی سیاست پولی را کاهش دهد.