شناسایی و اولویت‌بندی ریسک‌های پروژه‌های بالادستی نفت وگاز در ایران با استفاده از قالب ساختار شکست ریسک (RBS)‌ و تکنیک تاپسیس (TOPSIS)

Abstract

براساس تحقیق‌های انجام شده، پروژه‌های صنعت نفت و گاز، به طور عام، و بخش بالادستی آن، به طور خاص، دارای پیچیدگی‌ها و عدم‌قطعیت‌های بسیاری است و، از این­رو، سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها با ریسک بالایی همراه است. هرچند امروزه استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های ارزیابی و مدیریت ریسک با توجه به پیشرفت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بسیار متداول شده است ولی هنوز تحقیقات قبلی نتوانسته‌اند دید جامعی نسبت به ریسک‌های بالادستی نفت و گاز ارائه نمایند. اهمیت این پروژه‌ها در اقتصاد ایران و لزوم سرمایه‌گذاری‌های انبوه در بخش بالادستی نفت و گاز کشور، شناسایی ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک‌های بخش بالادستی نفت وگاز را، به صورت روشمند و ساختاریافته، ضروری می‌کند. از این­رو، در این تحقیق با استفاده از قالب ساختار شکست ریسک مبتنی بر راهنمای پیکره دانش مدیریت پروژه (PMBOK) و با استفاده از طبقه‌بندی و تفکیک PEST ریسک‌های بالادستی نفت و گاز با روش کتابخانه‌ای و توصیفی شناسایی و طبقه‌بندی شده‌اند. بر این اساس 60 ریسک شناسایی و در 4 دسته طبقه‌بندی شده است که در مرحله بعد با استفاده از تکنیک تاپسیس اولویت‌بندی شده‌اند. نتیجه تحقیق نشان داد که علاوه بر گستردگی و تنوع ریسک‌های پروژه‌های بالادستی، اولویت‌بندی صورت گرفته که براساس سطح 3 ساختار شکست ریسک انجام شده است، ربسک‌‌های ناهمگون را از سطوح دو و یک را شامل می‌شود که این مسئله ضرورت دقت در انتخاب ابزارهای مدیریت ریسک مناسب برای مواجهه با این ریسک‌ها را دوچندان می‌کند