بـررسی عـوامل مـوثر بـر بـی‌ثـباتـی صـادرات غیـرنفتـی (مطالعه موردی: استان‌های فارس و آذربایجان شرقی)

Abstract

در این مطالعه به بررسی روند کل صادرات غیرنفتی استان‌های فارس و آذربایجان شرقی طی سال‌های (1386-1360) و بررسی بخش‌های مختلف صادراتی آنها شامل صنعت و معدن، کشاورزی و فرش، دلایل بی‌ثباتی کل صادرات مشخص شود. برای دستیابی به این هدف، ابتدا با استفاده از شاخص کوپاک، روند بی‌ثباتی صادرات بخش‌های مذکور محاسبه و مورد مقایسه قرار می‌گیرد. در مرحله بعد با استفاده از یک الگوی اقتصادسنجی و محاسبه شاخص مک‌بین، شاخص بی‌ثباتی کل دوره و بخش‌های مختلف محاسبه می‌شود و تاثیر هریک از این شاخص‌های بی‌ثباتی صادرات به همراه متغیر تمرکز بخشی و همچنین نرخ واقعی ارز در روند پایداری صادرات استان‌های مذکور بررسی می‌شود. نتایج حاصل از پژوهش در مقایسه دوره‌ها نشان می‌دهند که شاخص بی‌ثباتی کوپاک در هر دو استان برای صادرات کل کاهش یافته است. تغییرات بی‌ثباتی این شاخص در استان آذربایجان شرقی برای گروه فرش بیشتر از بی‌ثباتی در گروه‌های کشاورزی و صنعت و معدن بوده است و تغییرات این شاخص در استان فارس در بخش کشاورزی بیشتر از بی‌ثباتی در بخش صنعت و معدن و گروه فرش بوده است. علاوه بر این، نتایج حاصل از برآورد الگوی رگرسیونی عوامل موثر بر بی‌ثباتی صادرات در دوره مورد بررسی نشان می‌دهند که در استان آذربایجان شرقی فقط گروه فرش و متغیر نرخ واقعی ارز و در استان فارس بخش کشاورزی و متغیر نرخ واقعی ارز در بی‌ثباتی درآمدهای صادراتی نقش مهم و تعیین‌کننده داشته‌اند.