اصول موضوعه حاکم بر رفتار انسان اقتصادی از منظر معرفت دینی

Abstract

بشر مدرن پس از انقطاع از وحی و معنویت تلاش نمود با استفاده از عقل یعنی تنها عامل شناختی که برای او باقی‌مانده بود به ساماندهی امور خود بپردازد و روش علمی بر مبنای عقل را برگزیند. در حوزه اقتصاد نیز تصویری از انسان ترسیم شد که او را فردی منفک از جامعه و مبتنی بر عقلانیتی در نظر می‌گرفت که پیگیری نفع شخصی و حداکثرنمودن مطلوبیت را تنها عامل مؤثر در تصمیم‌گیری‌ها می‌دانست، اما در رهیافت دینی عقلانیت منفک از وحی مردود شمرده شده است و عقلانیت تنها در صورتی نتایج مطلوب خود را دارد که در چارچوب آموزه‌های وحیانی بارور شده و در تعاملی رفت ‌و برگشتی در ادراک وحی انسان را به‌سوی اهداف متعالی خود رهنمون سازد. در این نگاه عدالت هدف زندگی تعیین ‌شده است و انسان با استفاده از ابزار عقل و در بستری از معنویت می‌بایست به‌سوی آن حرکت کند. این مقاله در صدد ارائه ابعاد ساختاری معرفتی برگرفته شده از بنیادهای دینی است که رفتار انسان اقتصادی عقلانی در آن تبیین می‌شود و محدودیت‌های رفتاری او را تعیین می‌کند.