مشخصه‏های تجارت عمودی درون صنعت در ایران: رویکرد داده‏های تابلویی

Abstract

تجارت درون صنعت، صادرات و واردات همزمان کالاها و خدماتی است که در یک گروه صنعتی مشابه دسته‏بندی شده‏اند. تجارت درون صنعت به دو بخش تجارت درون صنعت افقی و عمودی تفکیک می‌شود که به ترتیب با تجارت محصولات در یک کیفیت مشابه و دیگری با کیفیت‏های متفاوت تعریف می‏شوند. تأکید این مطالعه بر تجارت عمودی درون صنعت به دلیل سهم 92/80 درصدی آن طی سال‌های ( 2006-1997) از کل تجارت درون صنعت ایران است. در این مطالعه مشخصه‏های تجارت عمودی درون صنعت با استفاده از شاخص گرابل و لیود میان ایران و چند شریک مهم تجاری آن (چین، کره‌جنوبی، امارات متحده عربی، ژاپن، ترکیه، مالزی و سنگاپور) طی دوره (2006-1997) با استفاده از رهیافت داده‏های تابلویی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. نتایج برآورد مدل ارائه شده در مقاله بدون اعمال تأثیرات ثابت نشان می‌دهند که ضرایب برآورد شده برای متغیرهای سطوحGDP ، تفاوت‌های GDP سرانه و نرخ ارز دوجانبه با انتظارات نظری تحقیق سازگاری دارد، اما ضریب به دست آمده برای متغیر فاصله جغرافیایی با انتظارات نظری سازگار نیست و می‌تواند ناشی از ساختار شبکه حمل و نقل باشد. یافته‏ های این مقاله می‌تواند تا حدودی به روشن‏تر شدن مسیر سیاست تجاری ایران کمک کند.