بررسی عوامل تعیین‌کننده ظرفیت جذب و نوآوری در بنگاه‌های صنعتی ایران (با تأکید بر اندازه بنگاه، بهره‌وری نیروی کار و ارزش تولید)

Abstract

اقتصادهای موفق آنهایی هستند که نظامی موثر برای تبدیل دانش و فناوری به ظرفیت تولید اقتصادی دارند، نظامی پیچیده که بخش مهمی از اقتصاد آنها مبتنی بر دانش است. متداول­ترین شیوه حرکت به سمت جامعه دانشی، توجه به فعالیت­های تحقیق و توسعه و فناوری­های پیشرفته است. در این راستا، بنگاه­های صنعتی کشور می­توانند در ایجاد و توسعه ظرفیت­های نوآوری و به­کارگیری آن در فرآیند تولید نقش بسزایی داشته باشند. در این مقاله، ضمن تحلیل وضعیت جذب و نوآوری در ایران، عوامل موثر بر میزان هزینه­های تحقیق و توسعه به عنوان شاخصی از ظرفیت جذب در صنایع ایران با استفاده از داده­های ترکیبی صنایع متوسط کشور برای سال­های 1388-1392 و با به­کارگیری روش GMM در قالب پانل دیتای پویا (DPD) بررسی شده است. برای این منظور، کل صنایع کشور در قالب 23 صنعت بر اساس تقسیم­بندی کدهای دورقمی ISIC، طبقه­بندی شده است. نتایج این مطالعه نشان می­دهد که اندازه بنگاه­ها، بهره­وری نیروی کار، ارزش تولید و صادرات، عوامل تعیین­کننده فعالیت­های نوآورانه در بنگاه­های صنعتی ایران هستند. ازاین­رو، حمایت از بهبود ظرفیت جذب و نوآوری بنگاه­ها از طریق توجه به عوامل تعیین­کننده یادشده، توصیه می­ شود.