تعیین فون پشه های کولیسیده (Diptera: Culicidae) در شهرستان پلدختر استان لرستان،1394

Abstract

مقدمه: حشرات بزرگترین رده را در شاخه بندپایان تشکیل می‌دهند و شامل راسته‌ها و خانواده‌های متعددی هستند که مهم‌ترین آن‌ها از لحاظ پزشکی راسته دوبالان و خانواده کولیسیده می‌باشد. تعدادی از گونه‌های این خانواده، به علت خونخواری از انسان به عنوان مسوول انتقال عوامل بیماری زای بسیاری از بیماریها از قبیل مالاریا، فیلاریازیس، آنسفالیت، تب زرد و تب دنگی در دنیا شناخته شده‌اند. از انجاییکه درخصوص تعیین فون پشه‌های موجود در شهرستان پلدختر تحقیقی انجام نشده و اطلاعات دقیقی در دست نیست از این رو این مطالعه با هدف تعیین فون پشه‌های کولیسیده (Diptera: Culicidae) در شهرستان مذکور واقع دراستان لرستان انجام گرفت. روش کار: دراین مطالعه فونستیک و مقطعی - توصیفی چهار منطقه شهری و نیز چهار منطقه روستایی در هریک از جهات جغرافیایی چهار گانه شهرستان پلدختر انتخاب گردید. درهر یک از مناطق شهری دو مکان و در هر منطقه روستایی چهار مکان که شامل دو مکان انسانی و دو مکان حیوانی بود تعیین و از اوایل فروردین 1394 تا اوایل دی ماه 1394 بصورت ماهانه اقدام به جمع‌آوری لارو، شفیره و پشه‌های بالغ خانواده کولیسیده گردید. روش‌های نمونه‌گیری برای لارو، شفیره و بالغ بصورت ملاقه‌زنی، گزش شبانه جمع آوری کلی و استفاده ازآسپیراتور بود. مشخصاتی شامل نام جمع آوری کننده، تاریخ جمع آوری، کد مربوط به زیستگاه، وضعیت زیستگاه (دایمی یا موقت)، نوع پوشش گیاهی، نوع بستر، وضعیت نور خورشید در فرم مربوط ثبت شد. به کمک منابع و کلیدهای تشخیص شناسایی معتبر اقدام به شناسایی نمونه‌ها شد و داده‌های بدست آمده به وسیله نرم افزار SPSS نسخه 19 تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها: در این بررسی درمجموع 5392 نمونه از پشه‌های کولیسیده مشتمل بر 1818 پشه بالغ و 3574 لارو در نقاط تعیین شده از سطح مناطق شهری و روستایی مورد مطالعه شهرستان پل دختر جمع آوری شد. بدین ترتیب سه جنس شامل آنوفل (9/21 درصد)، کولکس (6/64 درصد) و کولیسیتا (5/13 درصد) و دوازده گونه شامل: Cx.theileri،,Cx.mimeticus, Cx.perexiguus,Cx.hortensis,Cx.pipiens, Cx.sitiens, Cx.tritaeniorhynchus Culiseta langiareolata, An. Superpictus An.stephensi,An.turkhudi و An.dthali. تشخیص داده شدند. کولکس پی پینس گونه غالب (9/19 درصد) و کولکس تیلری (5/19 درصد) پس از آن بیشترین وفور را به خود اختصاص دادند. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر حضور گونه‌های مختلف پشه‌ها در سراسر شهرستان پلدختر می باشدو می‌تواند زمینه ساز انجام مطالعات جامع‌تر و ویژه در خصوص نقش احتمالی گونه‌های مختلف پشه‌ها در معضلات بهداشتی و پزشکی انسان و دامپزشکی در آینده باشد.