تأثیر ترکیب جدیدی از کمپلکس مس فنانترولین بر میزان هورمون تستوسترون و اثرات ضد باروری آن در موشهای نر بالغ نژاد Balb/C

Abstract

فنانترولین ها گروهی از ترکیبات آلی هستند که توانایی ترکیب با یونهای فلزی و انتقال آنها از جداره غشاء پلاسمایی را دارند و به علت ویژگیهای یونوفوریک (یون خواهی)، کاربرد گسترده‌ای در پژوهشهای شیمی و بیولوژی دارند. در این پژوهش تأثیر یکی از مشتقات جدید فنانترولین به نام 2,6-Diaminopyridinum یا1,10-Phenanthroline-2,9-dicarboxylate(Cu)2+ که در شرایط مناسب درآزمایشگاه شیمی آلی دانشگاه تربیت معلم تهران سنتز شده بود بر محور هورمونی هیپوفیز-گناد و تغییرات بافت بیضه و اسپرماتوژنز مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به ساختار این ترکیب میتوان آن را به عنوان یک عامل شلاته کننده محسوب کرد. به دلیل جدید بودن این ترکیب تصمیم گرفته شد که از آن، جهت بررسی محور هورمونی هیپوفیز – گناد و اسپرماتوژنز استفاده شود.

برای این منظور از موشهای سوری نر بالغ نژاد Balb/C استفاده شد و پس از تعیین مقدار LD50 که 35 میلی گرم بر وزن بدن بر حسب کیلو گرم بدست آمد مقادیر 15، 20 و 25 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به عنوان دوزهای زیر کشنده از ترکیب مذکور به صورت داخل صفاقی به مدت بیست روز به حیوانات تزریق شد در حالیکه گروه شاهد فقط حلال دارو ( سرم نمکی) را دریافت کردند.

نتایج حاصله در مورد سنجش های هورمونی نشان داد مقدار 25 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن از این ترکیب سطح تستوسترون سرم خون را به میزان 68.5% کاهش داد که از نظر آماری معنی دار بود ولی در سطح هورمونهای FSH و LH سرم خون کاهش معنی داری دیده نشد. بررسی های هیستولوژیکی بر روی بافت بیضه نشان داد که تعداد سلولهای اسپرم در غلظت های 20،15 و 25 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به ترتیب 20.2%، 52.1% و 95.2% کاهش یافته اما هیچگونه اثرات جانبی زیان آوری از تزریق این ماده مشاهده نشد.

بر اساس نتایج حاصله از این تحقیق می توان اعلام کرد که این مشتق از ترکیبات فنانترولین با دوز 25 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن در موشها احتمالاً از طریق تأثیر مستقیم بر بافت بیضه باعث تضعیف عملکرد آن و کاهش میزان تستوسترون و اسپرماتوژنز میگردد.