بررسی مقایسه ای ویژگیهای شخصیتی معتادان به مواد مخدر با افراد غیر معتاد ساکن همدان

Abstract

به دلایل فرهنگی، اجتماعی و ناکارآمدی برنامه های پیشگیری موجود، اعتیاد (وابستگی به مواد) طی سالهای اخیر در ایران رو به افزایش نهاده است. از آنجا که عدم شناخت علمی ویژگیهای شخصیتی معتادان ایرانی می تواند منجر به ناکارایی روش های پیشگیری گردد، این پژوهش با هدف بررسی مقایسه ای ویژگیهای شخصیتی معتادان مراجعه کننده به مرکز خودمعرف سازمان بهزیستی با جمعیت عادی شهر همدان انجام گرفت.

با استفاده از طرح پژوهش مورد ـ شاهد و بصورت گذشته نگر تعداد 106 معتاد (گروه مورد) از نظر خصوصیات شخصیتی با 106 نفر جمعیت غیر معتاد (گروه گواه) که از نظر ویژگیهای دموگرافیک از قبیل سن، جنس، تحصیلات، وضعیت تاهل و محل سکونت با یکدیگر همسان شده بودند مورد مقایسه قرار گرفتند. جهت تشخیص وابستگی به مواد از ملاکهای DSM-IV و برای ارزیابی ویژگیهای شخصیتی از آزمون MMPI استفاده گردید. همچنین جهت سنجش فرضیه های پژوهش از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، t تست و آزمون مجذورخی به فراخور سطح سنجش داده ها استفاده شد.

افراد معتاد در مقایسه با جمعیت عادی در کلیه مقیاس های بالینی آزمون MMPIنمرات بالاتری داشته اند و این تفاوت ها از نظر آماری معنی دار بوده است . 78.8 درصد از گروه معتادان از نوعی آشفتگی روانی در رنج بوده اند، در حالی که رقم فوق برای جمعیت غیر معتاد 26.2 درصد بوده است . 41.3 درصد از معتادان مشکوک به اختلال شخصیت بوده اند، رقم فوق برای جمعیت عادی 5.8 درصد بوده است . پروفایل MMPI دردو گروه هم از نظر شکل کلی و هم از جهت برافراشتگی و فرورفتگی مقیاس ها با یکدیگر تفاوت آشکاری داشته اند. پروفایل کلی گروه غیر معتاد در هیچ کدام از مقیاس ها جنبه پاتولوژیک را نشان نداد . اما شکل کلی پروفایل شخصیتی معتادان نشان دهنده نابهنجاری شخصیتی بارز در اکثر مقیاسها بود. آشفتگی های روانشناختی در معتادانی که در سنین پایین تر اقدام به سوء مصرف مواد نموده بودند بیش از سایرین بوده است.

بسیاری از معتادان به مواد مخدر از اختلالات و آشفتگی های روانی رنج می برند . اختلال شخصیت از بارزترین اختلالاتی است که این گروه به آن مبتلا هستند . یافته های این پژوهش ضرورت استفاده از خدمات روانپزشکی و روانشناسی را در پیشگیری از اعتیاد تایید می نماید.