تأثیر نگرش مذهبی و معنویت‌گرایی بر مکانیسم‌های دفاعی

Abstract

سابقه و هدف: تأثیر دین را به هیچ عنوان نمی‌توان بر عملکرد و رفتار و واکنش‌های افراد در شرایط مختلف بی تأثیر دانست. هر فردی دارای مکانیسم‌های دفاعی است و این گونه رفتارها به عنوان محافظی در مقابل اضطراب‌های شدید به کار برده می‌شوند. این تحقیق با هدف بررسی ارتباط معنویت‌گرایی و نگرش مذهبی با مکانیسم‌های دفاعی انجام گردید. روش بررسی: در این تحقیق توصیفی- تحلیلی، 140 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی ایلام به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق، مقیاس جهت‌گیری مذهبی آلپورت و پرسشنامه سبک‌های دفاعی (اندروز، 1993) بود. تحلیل داده‌ها نیز با نرم افزار SPSS18 و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و محاسبه میانگین و انحراف معیار انجام گرفت. یافته‌ها: در میان مکانیسم‌های دفاعی، مقیاس واپس‌رانی با نمره 45/22 دارای بالاترین میانگین و خیال‌بافی با 37/12 دارای پایین‌ترین میانگین بود. نگرش مذهبی درونی (32/20=m) بالاتر از نگرش مذهبی بیرونی (77/17= m ) قرار داشت. همچنین میان برخی مکانیسم‌های دفاعی و نگرش مذهبی ارتباط معکوس معنی‌داری وجود داشت. نتیجه‌گیری: مکانیسم‌های دفاعی، فرایندهای ناهشیار درون‌روانی هستند که وظیفه محافظت از خود را در مقابل موقعیت‌های تهدیدآمیز یا استرس‌زا بر عهده دارند. نتایج، بیانگر رابطه معکوس بین نگرش مذهبی و برخی مکانیسم‌های دفاعی بوده است.