تأثیر کنتراست‌زاهای تجویزی بر منحنی‌ های توزیع دوز در طراحی درمان رادیوتراپی بر پایه سی‌تی‌اسکن

Abstract

زمینه و هدف: در پرتودرمانی تطبیقی سه‌بعدی، تصاویر سی‏تی با کنتراست به‌منظور بهبود صحت تشخیصی بافت هدف نسبت به بافت‌های نرمال مورد توجه قرار گرفته است. کنتراست‌زاهای تجویزی در حین انجام شبیه‌سازی سی‏تی به‌علت افزایش موقت در عدد سی‏تی و چگالی الکترونی می‌تواند بر محاسبات پرتویی و منحنی‏های توزیع دوز در طراحی درمان رادیوتراپی مؤثر باشد. بنابراین، پژوهش کنونی با هدف تعیین تأثیر کنتراست‌زاهای تجویزی بر منحنی‏های توزیع دوز طراحی و اجرا شد. روش بررسی: پژوهش کنونی از نوع کارآزمایی بالینی بود که از تیر ۱۳۹۴ تا شهریور ۱۳۹۵ در بیمارستان امام رضا (ع) شهر کرمانشاه انجام شد. ۱۰ بیمار مبتلا به سرطان‌های فیلد لگن، به روش نمونه‌گیری آسان و در دسترس، وارد مطالعه شدند. هر بیمار با پوزیشن و مختصات مشابه پیش و پس از تجویز ماده کنتراست‌زا، تحت سی‏تی‌اسکن قرار گرفت. تصاویر سی‏تی، به نرم‌افزار طراحی درمان ISOgray® (DOSIsoft®, Cachan, France) منتقل شد. تمام مراحل طراحی درمان روی تصاویر سی‏تی بدون کنتراست انجام شد و به‌دنبال آن بر تصاویر سی‏تی با کنتراست کپی گردید. محاسبات کمی در طراحی درمان از جمله اختلاف در چگالی الکترونی (ρe) پیش و پس از تجویز ماده کنتراست‌زا انجام شد. یافته‌ها: پروستات (۱/۲۷%)، مثانه (۰/۶۲ تا ۰/۷۹%) و رکتوم (۰/۴۳ تا ۰/۵۶%) بیشترین تغییرات را در میانگین افزایش ρe نشان دادند، با این وجود، منحنی‏های توزیع دوز پیش و پس از تجویز کنتراست در انرژی فوتونی MV ۱۸ اختلاف معناداری را نشان نداد. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که اختلاف آماری معنادار در طراحی پرتودرمانی فیلد لگنی پیش و پس از تجویز مواد کنتراست‌ برای اهداف و اندام‌های در معرض خطر وجود ندارد.