ارزیابی فعالیت‌های بهداشت روانی مداخله در بحران زلزله بم: یک پژوهش کیفی

Abstract

در فجایع طبیعی نیاز به مداخله بهداشت روان افزایش می‌یابد. این پژوهش با ارزیابی نیازهای اولیه و بهداشت روان خدمات ارایه شده به زلزله‌زدگان فاجعه بم در دی ماه ۱۳۸۲ را مورد بررسی قرار داد. روش بررسی: پژوهش به روش کیفی و بحث گروهی متمرکز بر یک گروه ۳۵ نفره از متخصصین و کارکنان تیم بهداشت روان که در چهار هفته اول پس از زلزله در بیمارستان‌های تهران و یا در بم به ارایه خدمات بهداشت روان به مجروحین و بازماندگان پرداخته بودند انجام شد. یافته‌ها پس از کدگذاری و استخراج از ضبط صوت تحلیل گردید. یافته‌ها: نیازهای اولیه و فوری آسیب‌دیدگان عبارت بود از غذا، آب، سرپناه، امنیت، یافتن اعضای خانواده، درمان یا کمک به مجروحین، احترام، ارتباط مناسب و نیاز به آگاهی و اطلاعات مرتبط با حادثه بود. نیازها و خدمات طولانی‌مدت و آتی بازماندگان عبارت بود از نیازهای اولیه گفته شده به علاوه نیاز به از سرگیری فعالیت‌های روزمره، اشتغال و مشارکت در فعالیت‌های بازسازی و عمومی و نیاز به مراقبت از بیماران در خانه‌ها یا اردوگاه‌ها بود. موارد زیادی نیز به تاخیر در خدمت رسانی کمبود خدمات یا نبود آمادگی قبلی و برنامه مداخله در بهداشت روان در حوادث و در نتیجه ارایه خدمات سطحی و نمادین اشاره شد. نتیجه‌گیری: گرچه این اولین بار است که آسیب‌دیدگان فاجعه زلزله در ایران بلافاصله خدمات بهداشت روان سازماندهی شده‌ای را دریافت می‌کنند اما با توجه به مشکلات گزارش شده یک برنامه از قبل طراحی و آزمون شده و مداخله فوری و به‌موقع در بحران و بهداشت روان در زلزله پیشنهاد شد.