بررسی اثر پیلوکارپین در پیشگیری از خشکی دهان ناشی از رادیوتراپی سر و گردن

Abstract

مقدمه: خشکی دهان یکی از عوارض شایع رادیوتراپی ناحیه سر و گردن است. پیلوکارپین برای درمان این مشکل در مرحله مزمن آن مورد تایید قرار گرفته است، اما استفاده همزمان آن با رادیوتراپی نیز می تواند برای پیشگیری یا کاهش خشکی دهان بدنبال رادیوتراپی مفید باشد. به همین دلیل بر آن شدیم که بوسیله یک کارآزمایی بالینی، این فرضیه را مورد آزمون قرار دهیم. مواد و روشها: در این کارآزمایی بیماران 70-18 ساله ای که رادیوتراپی سر و گردن برای آنها در نظر گرفته شده و هر دو پاروتید در فیلد درمان قرار می گرفت وارد طرح شدند. افرادی که منع طبی برای مصرف پیلوکارپین داشتند از طرح خارج شدند. بیماران به دو گروه دریافت کننده پیلوکارپین با مقدار 5 میلی گرم 3 بار در روز یا پلاسبو بصورت دو سوکور تصادفی تقسیم گردیدند. دارو یا دارونما از شروع رادیوتراپی تا 3 ماه بعد از آن تجویز گردید. سطح سرمی پیلوکارپین بصورت تصادفی در چند مورد از هر دو گروه با روش کروماتوگرافی پرفشار (HPLC) کنترل شد. پس از 6 ماه از پایان رادیوتراپی، خشکی سابژکتیو دهان بوسیله تکمیل پرسشنامه ای از نوع Visual Analog Scale توسط بیمار تعیین گردید و نیز خشکی ابژکتیو دهان بر اساس سیستم درجه بندی خشکی دهان بوسیله دو پژوهشگر بصورت جداگانه اندازه گیری شد.یافته ها: در مجموع تعداد 60 بیمار به دو گروه پیلوکارپین (31 نفر) و پلاسبو) 19 نفر) تقسیم شدند. بیشتر این بیماران مبتلا به کارسینوم نازوفارنکس بودند. دوز متوسط پاروتید 5818 سانتی گری بود. سطح سرمی متوسط دارو 14.65 نانوگرم در میلی لیتر بود. هیچ عارضه جانبی جدی در این طرح مشاهده نشد. 39 بیمار از نظر خشکی دهان مورد بررسی قرار گرفتند که 18 بیمار در گروه پیلوکارپین و 21 بیمار در گروه پلاسبو بودند. 9 بیمار فوت کرده و 12 بیمار نیز جهت انجام ارزیابی مراجعه نکردند. میانگین خشکی سابژکتیو دهان 40.3 میلی متر در گروه پیلوکارپین و 57 میلی متر در گروه پلاسبو بود(P=0.02) میانگین خشکی ابژکتیو دهان در گروه پیلورکارپین 2.2 و در گروه پلاسبو 2.6 بود (P=0.01)همبستگی خشکی دهان سابژکتیو و ابژکتیو با ضریب همبستگی 0.626 در سطح 0.01 قابل ملاحظه بود. سن و دوز پاروتید تاثیر قابل ملاحظه ای روی خشکی دهان نداشت. نتیجه گیری و توصیه ها: پیلوکارپین در مطالعه ما سطح سرمی استاندارد ایجاد نمود و عارضه جانبی جدی مشاهده نشد. در مقایسه با پلاسبو مصرف همزمان پیلوکارپین با رادیوتراپی می تواند منجر به کاهش خشکی دهان ناشی از رادیوتراپی گردد.