اثربخشی درمان سوءمصرف مواد مبتنی بر ذهن آگاهی و تحریک از طریق جریان الکتریکی مستقیم بر بهبود ولع مصرف و بدتنظیمی هیجانی نوجوانان با اختلال مصرف مواد

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: سوءمصرف مواد یکی از شایع­ترین و پرهزینه­ترین مشکلات سلامتی در جهان امروز است. درمان پزشکی استاندارد اغلب علاج بخش نیست و عود بیماری متداول است. هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسه اثربخشی تحریک از طریق جریان الکتریکی مستقیم (tDCS) و درمان سوءمصرف مواد مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSAT) بر ولع مصرف و بدتنظیمی هیجانی نوجوانان با اختلال مصرف مواد است. مواد و روش‌ کار: پژوهش حاضر از نوع شبه تجربی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری می­باشد. جامعه آماری شامل تمامی نوجوانان (21-18 سال) با اختلال مصرف مواد در سطح شهرستان اردبیل است. تعداد 60 پسر با اختلال مصرف مواد از کمپ­های ترک اعتیاد تحت نظارت سازمان بهزیستی با درنظر گرفتن ملاک­های ورود و خروج به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه درمان تحریک الکتریکی با جریان مستقیم (20 نفر)، درمان سوءمصرف مواد مبتنی بر ذهن آگاهی (20 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) تخصیص یافتند. برای جمع آوری داده­ها از پرسشنامه­های ولع مصرف مواد و دشواری در نظم بخشی هیجان استفاده شد. جلسات درمانی تحریک از طریق جریان الکتریکی مستقیم (tDCS) شامل 15 دقیقه تحریک آندی ناحیه F3 و تحریم کاتدی ناحیه F4 با شدت جریان 5/1 میلی آمپر بود. همچنین جلسات درمانی ذهن آگاهی شامل 12 جلسه یک ساعته بود که هفته ای دو جلسه اجرا گردید. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته همراه با اندازه­گیری مکرر در SPSS.22 اجرا گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین گروه­ها در متغیرهای پژوهش ولع مصرف مواد (006/0=p) و دشواری در نظم بخشی هیجان (013/0=p) تفاوت معنی­داری وجود دارد. تحلیل داده­ها نشان داد که بین دو روش درمانی در میزان اثربخشی بر متغیرهای پژوهش تفاوت معنی­داری وجود ندارد (05/0<p). بحث و نتیجه‌گیری: بنابر یافته­های پژوهش حاضر تحریک از طریق جریان الکتریکی مستقیم و ذهن آگاهی درمان موثری در بهبود ولع مصرف مواد و بدتنظیمی هیجانی نوجوانان با اختلال مصرف مواد می­باشد. لذا استفاده از روش­های ذکر شده در درمان افراد مصرف کننده مواد می­تواند مفید باشد.