اثر عملکرد مکانیکی رحم و دهانه آن بر زایمان زودرس زنان باردار: مطالعه مبتنی بر تصاویر پزشکی بیمار

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: زایمان زودرس یک فرآیند پیچیده و متأثّر از چندین عامل است که در آن نارسایی گردن رحم نقش مهمی در برخی بیماران دارد. در بیشتر مدت بارداری، عملکرد مکانیکی مناسب دهانه رحم برای حفظ جنین در رحم لازم است. نرم شدگی پیش از موعد دهانه رحم و کوتاه شدن دهانه رحم دو دلیل عمده زایمان زودرس هستند. هدف این تحقیق بررسی اثر نرم شدن دهانه رحم و تغییر شکل کیسه آمونیوتیک بر عملکرد مکانیکی دهانه رحم در اثر محیط مکانیکی اندام است. مواد و روش‌ کار: مدل‌سازی سه‌بعدی رحم، دهانه رحم و غشاء جنین انسان باردار بر اساس تصویربرداری سه‌بعدی رزونانس مغناطیسی، برای تحلیل عملکرد مکانیکی رحم و دهانه رحم تحت بار فیزیولوژیکی بارداری انجام شده است. برای توصیف بافت کلاژنی رحم و دهانه رحم در این تحقیق از ماده سازنده کامپوزیت هایپرالاستیک، ماده زمینه نئوهوکین با فیبرهای با توزیع پیوسته تصادفی نئوهوکین، استفاده شده است. مقایسه تأثیرگذاری تغییر شکل دهانه رحم بر روی زایمان زودرس با استفاده از در نظر گرفتن دو نوع فیبر، باردار، نرم و تغییر شکل یافته، و غیرباردار، سفت و بدون تغییر شکل انجام پذیرفت. همچنین اثر هندسه کیسه آمونیوتیک با فرض دو هندسه متفاوت برای کیسه آمونیوتیک، تغییر شکل یافته و بدون تغییر شکل و سالم بررسی شده است. بررسی رفتار تغییر شکل بافت در اثر تنش ایجادشده، تغییرات هندسه اندام و اثرات متقابل فیزیکی رحم، گردن رحم و غشای جنین با به‌کارگیری روش اجزای محدود و هندسه خاص بیمار بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی و عددی پیشین انجام شده است. یافته‌ها: مقدار تنش به‌دست‌آمده در بخش جلویی دهانه داخلی گردن رحم در مدل پایه این تحقیق، بخشی که بیشترین تمرکز تنش و تغییر شکل در آن اتفاق می‌افتاد، مطابق پیش‌بینی مطالعات پیشین حدود kPa 5 می‌باشد. در سایر مدل‌ها تنش مؤثر کم‌تر از این مقدار و در کم‌ترین حالت kPa 3/5 است. میزان کرنش در مدل دهانه رحم با بافت کلاژنی نرم باردار و کیسه آمونیوتیک تغییر شکل یافته بیشتر از سایر مدل‌ها بود، دلیل این امر اتفاق افتادن هم‌زمان دو عامل ایجادکننده زایمان زودرس می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که تغییرات هندسه کیسه آمونیوتیک باعث افزایش بار بر روی دهانه رحم شده که باعث شروع فرآیند مخروطی شدن می‌شود. فرآیند مخروطی شدن فرآیندی است که در طی آن اتساع پیدا کردن اولیه دهانه رحم باعث تولید سیگنال‌های شیمیایی توسط ماهیچه‌های صاف دهانه رحم برای اتساع بیشتر دهانه رحم و درنهایت نارسایی دهانه رحم می‌شود که یکی از مهم‌ترین عوامل ایجادکننده زایمان زودرس است.