تاثیر ورزش‌های ائروبیک و تقویتی بر وضعیت تعادل، قدرت عضلانی و تراکم استخوانی در زنان یائسه مبتلا به استئوپنی و استئوپروز اولیه

Abstract

پیش زمینه و هدف: استئوپروز شایع‌ترین بیماری متابولیک استخوان می‌باشد. هدف این مطالعه بررسی تاثیر ورزش درمانی بر تعادل، قدرت عضلانی، دانسیته استخوانی و کیفیت زندگی در زنان مبتلا به استئوپنی و استئوپروز اولیه و از طرفی مقایسه دو نوع ورزش‌های آئروبیک و تقویتی بر روی شاخص‌های فوق الذکر می‌باشد.مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی، 90 نفر زن یائسه مراجعه کننده به درمانگاه طب فیزیکی با تشخیص استئوپروز در طی 15 ماه به طور تصادفی به سه گروه 30 نفری تقسیم شدند. در هر سه گروه دارودرمانی آغاز گردید. قدرت عضلات کوادری سپس، هیپ ابداکتور و اکستانسور تنه تعیین شد. جهت سنجش تعادل دو شاخص ریسک سقوط و ثبات وضعیتی تعیین شد. سنجش تراکم استخوان به روش DEXA در نواحی لومبار و فمور انجام گرفت. پرسش‌نامه کیفیت زندگی SF36 در اختیار بیماران قرار گرفته و تکمیل شد. در گروه دوم و سوم، تمرینات آئروبیک و تقویتی به مدت شش ماه انجام گرفت.نتایج: نشان داد که اگرچه متوسط مقدار BMD در مقایسه درون گروهی، در هر سه گروه به‌طور معنی‌دار افزایش یافته است اما متوسط این افزایش دانسیته بین سه گروه مطالعه (19/0±29/0، 25/0±26/0،23/0±26/0،834/0=P) تفاوت چشمگیری از نظر آماری ندارد. کاهش خطر سقوط و بهبودی ثبات وضعیتی و افزایش قدرت عضلانی، در دو گروه ورزشی با تفاوت معنی‌داری نسبت به گروه بدون ورزش مشاهده شد (001/0P<). افزایش معنی‌دار امتیاز کلی و زیر شاخص‌های پرسش‌نامه در هر سه گروه حاکی از بهبود کیفیت زندگی بیماران بود. نتیجه‌گیری:انجام برنامه ورزشی شش ماهه در زنان پست منوپوز باعث افزایش قدرت عضلانی، حفظ بیشتر تعادل و بهبود کیفیت زندگی در این‌گروه از بیماران نسبت به زنان یائسه‌ای می‌شود که صرفاً تحت درمان دارویی‌بوده‌اند. افزایش اندک تراکم استخوانی، بدون ارجحیت بین گروهی مشاهده گردید که البته تداوم برنامه ورزشی، اثرات آن را بر دانسیته استخوانی مستحکم خواهد ساخت.