شناسایی ابزارهای مؤثر در تدوین خط‌مشی برون‌سپاری مراکز آموزشی و درمانی ایران (مطالعه آمیخته‌ی اکتشافی)

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: اهمیت مطالعه ابزار به‌قدری زیاد است که برخی متخصصان حوزه خط‌مشی‌گذاری؛ خط‌مشی را همان ابزار خط‌مشی می‌دانند. حوزه سلامت به‌ویژه مراکز آموزشی و درمانی هم از این امر مستثنی نبوده و با توجه به نقش آن در ارتقاء سلامت افراد دارای اهمیتی دوچندان است. بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی ابزارهای مؤثر در تدوین خط‌مشی برون‌سپاری مراکز آموزشی و درمانی ایران بود. روش کار: نوع پژوهش حاضر کاربردی و توسعه‌ای و راهبرد کلی آن از نوع تحقیق آمیخته‌ی اکتشافی بود. در این مطالعه ابتدا داده‌های کیفی و سپس داده‌های کمی گردآوری و تحلیل شدند. در بخش کیفی برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها در این بخش با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA18 و از شیوه تحلیل تماتیک استفاده گردید. در بخش کمی؛ جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته صورت گرفت. حجم نمونه در این بخش 148 نفر بود. در این بخش با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS3 برای اعتباریابی مدل از بررسی تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد و نتایج پایایی، روایی، برازش ساختار عاملی، کیفیت مدل و همخطی گزارش گردید. یافته‌ها: در مطالعه حاضر ابزارهای شکل‌گیری خط‌مشی برون‌سپاری شامل 53 کد بود که این کدها در 8 دسته مفهومی شامل: ابزارهای سازمانی، ابزارهای فرهنگی، ابزارهای سرمایه انسانی، ساختار، تقصیمات جغرافیایی، ابزارهای مدیریتی، ابزارهای قانونی و ابزارهای مالی تقسیم‌بندی شدند. بر اساس یافته‌های مطالعه حاضر مقدار نیکوی برازش به‌دست آمده از ضریب مطلوبی برخوردار بود که نشاندهنده مطلوبیت کلی مدل بود. نتیجه‌گیری: هر نوع خط‌مشی زمانی موفق خواهد شد که ترکیبی مناسب و بهینه از انواع ابزارهای در دسترس داشته باشد. بسیاری از اهداف عالی به‌دلیل آنکه در سیاست‌ها و خط مشی‌های خود از ابزارهای مناسبی استفاده نمی‌کنند، با شکست مواجه می‌شوند. بنابراین با توجه به وجود ابعاد مختلفی از ابزارهای موثر در برون‌سپاری مراکز آموزشی و درمانی ایران، توجه به تمامی ابعاد می‌تواند برون‌سپاری را با موفقیت همراه ساخته و سازمان را به اهداف مطلوب و مورد انتظار برساند. و نهایتاً اینکه درصورتی‌که پیش‌بینی و انتخاب ابزارهای به‌درستی صورت گرفته باشد، خط‌مشی‌ها، اجرایی می‌شوند و در غیر این صورت، عقیم و بی‌اثر خواهند بود.