مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و اصلاح سوگیری توجه بر علائم روان‌شناختی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2: یک مطالعه نیمه تجربی

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: دیابت ازجمله بیماری‌های متابولیک و یک اختلال چندعاملی است که با افزایش مزمن قند خون یا هیپرگلسیمی شخص می‌شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و اصلاح سوگیری توجه بر علائم روان‌شناختی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 انجام گرفته است. مواد و روش کار: این تحقیق از نوع مداخله‌ای می‌باشد. در این پژوهش از طرح نیمه تجربی پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. جامعهٔ آماری، شامل تمامی بیماران دیابتی در شهر کرمان بود. در این پژوهش از شیوه نمونه‌گیری در دسترس استفاده گردید. بدین منظور با توجه به ملاک‌های ورود و خروج، تعداد 75 نفر از بیماران دیابتی نوع 2 به‌عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در 3 گروه، شامل دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل جایگزین شدند. اطلاعات لازم، از اجرای آزمون دات پروب و پرسشنامه علائم روان‌شناختی DASS-21 در مرحلهٔ پیش‌آزمون و پس‌آزمون جمع‌آوری شد. سپس روی گروه اول، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و روی گروه دوم اصلاح سوگیری توجه اعمال گردید، اما گروه کنترل به روند طبیعی خود ادامه داد و سرانجام آزمودنی‌های هر سه گروه مجدداً با ابزارهای پژوهش ارزیابی شدند. داده‌های به‌دست‌آمده با نرم‌افزار SPSS-23 و روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و اصلاح سوگیری توجه سبب کاهش معنی‌دار علائم روان‌شناختی (افسردگی، اضطراب و استرس) در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می‌گردد (05/0>P). بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش مؤید اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و اصلاح سوگیری توجه در کاهش علائم روان‌شناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 است.